Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Fedraheimen.
Pris fyr Fjordungaaret Kr. 1.10
med Porto og alt.
Betaling fyreaat.
Fit Blad aat det norske Folket.
Lysingar kostar 10 Øre Petitlin-,
og daa etter Maaten fyr større Bokstavar.
— Kristiania den 26de August 1882.
6. Aarg.
Bondestudentar.
Av Arne Garborg.
V.
”En! to! tre! Pu — ns!” — ”En! to!
tre! Pu——ns!" Og dei dundrad
Takt med Hender og Føter, og friske,
unge Røyster, klaare som Song, ropad
Ordet ut av all si Kraft, og endaa
var det som det døyvdest ned i den
Surr og det Staak, som fyllte den
kyrkjestore Salen som eit urolegt Hav.
Det var Russelag.
Fraa Ende til annan var Golvet
sett med Smaabord og Krakkar; men
kvart Bord og kvar Stol var sett med
”Russ” so tett som Flugur i ein Suk-
kerkopp. Russ og Ikkje-Russ. Der
var Studentar og Kandidatar, og der
var Kopistar og Skulemenn, og ein
saag Professorar, og Bladmenn, og
Snyltregjester. Men i Kveld var dei
Russ alle ihop, glade og øre, tyrste
etter Puns og etter akademisk Fridom.
Det var ikkje Russelag meir enn ein
Gong um Åaret; og der var ikkje
Ungdom i Byen, utan naar der var
Russelag. Og liksom Russen møtte
upp for med stormande Gleda aa segja
sin grønaste Ungdom Farvæl og døy-
past inn med Puns og Song 1 det
vaksne Samfund, soleis møtte dei vaksne
og gamle upp for aa lyftast i Puns
og Song attende til den Tidi, daa dei
sjølve var glade og grøne, — 80 grøne,
at dei gledde seg til aa verta vaksne,
gledde seg i aa segja sin grønaste
Ungdom Farvæl. —
Salen var fyllt. Enno gjekk det
ein og annan Seinkomingen og trødde
ikring millom Frakkeskaut og Føter
for aa finna seg eit Sæte; men dei
fleste var komne til Ro, ved Bordi
elder paa Bordi, og der sat dei no
og ventad paa Festen, snakkad, ropad
til kvarandre, huad, lo, jamtad som
Kattar, gøydde som Hundar, og skreik
etter Puns; og heile det tettsette Gol-
vet var i ein Baaregang av haarfagre
Hovud og unge, runde Aksler, som
duvad upp og ned som Skogtoppar i
Storm.
Seks hundrad Styvlar og tolv hun-
drad Stolebein stampande paa eit Golv,
seks hundrad Hender trommande paa
hundrad Bord, tri bundrad glade, frie
Halsar haukande, læjande, snakkande,
gøyande, og so ender og daa gjenom
alt dette det veldige, taktfaste Koret:
”en! to! tre! Pu —ns!” — ”en! to!
tre! Pu — — ns!? — det gav ein Kon-
sert, so heile Bygningen ljomad.
Men der var Ungdom i dette Staa-
ket, so at endaa dei suraste Skule-
ERE
meistrarne tinte upp og lo, og dei
gamle høgvise Professorarue sat og
smilte so sælt og blidt, som dei skulde
ha misst heile sin Visdom.
som drukken av all
denne Gleda. Han sat i ein einaste
Laatt. Kor ein snudde seg, var der
Leik og Gaman; alle Skjemtegaukar
fraa alle Skularne hadde samlat seg
her, og kvar kunde sitt. Og so alle
dei skjemtefulle Ord og Ordtak, alle
dei vrange Spursmaal og snøgge Svar,
og all den ravgalne Latinen, som flaug
gjenom Lufti som ein Nissedans! So
fri som her hadde Daniel aldri kjennt
seg. Heile Kvardagslivet med sitt
Stræv og sitt Vas var gløymt; Folk
hadde lagt Tankarne og Sorgerne etter
seg heime; Morgondagen var ikkje til;
Gleda, Gleda aaleine skulde liva; dette
var aa vera Student! Dette var det
ideale Studenterliv.
Daniel var
Men Punsen gjorde seg drjug, og
Russen vart utolmodig. Rundt heile
Salen reiste det seg Rop etter Gude-
Drykken, og der vart ei Tramping og
eit Lurve Leven, so det var svært godt
aa hava tjukke Øyro. Ein ung Fyr
med eit blaatt Band paa Bringa ropad
inn gjenom ei Dør, at Punsen maatte
lagast fyrst! — men han vart ikkje
bøyrd; kven brydde seg dessutan um
slikt Prosasnakk! Langt um lengje
viste det seg ein Skjenkjesvein, og
strakst etter fleire; Punse-Kannur hadde
dei, og Glas. Hurra! Hurra! Alle Hun-
dar gøydde, alle Hanar og Gaukar
gool; men dei, som maatte vera Folk,
klappad i Henderne og haukad. Og
med eingong ljosnad Salen av hundrad
vinkande Hender og Handkragar; alle
vilde hava fyrst. ”Pst! Herhit!” ”Vov!
vov! herhit!” ”Opvarter! Opvarter!”
”Jens!” ”Kristian!” ”Munnskjenk!” ”Ga-
nymedes!” ”Pst1 Pst!” — og Salen var
aa sjaa til som ei kraumande Maur-
tuva. Forunderleg snøggt kom det
Puns utyver til alle Bord, og Hans
Haugum, som kjende Kristian — Hau-
gum kjende i det heile alle Folk —
fekk ei Kanna aaleine til seg og sin
Flokk.
Og etterkvart som alle vart for-
synte, vart Gleda mindre skraalande,
meir inderleg, vart liksom til ei smaa-
putrande Koking av Smaaprat og Laatt,
med eit og annat haukande Rop inni-
millom. Alle var samstellte um, at
Punsen var daarleg, for søt og for
slakk, berre nokot Skvip; men Puns
var alle Dagar betre enn ikkje Puns,
og so fekk ein taka det att ”i Kvan-
titeten.”
Daniel totte i Grunnen Punsen var
SETTENE EEE
god, han, men heldt med dei andre,
daa dei maatte vita det betre. Og so
sette han upp ein Kjennarmine og sagde
til Aslak Fjordan, at det var ikkje
Puns, det var berre Sukkervatn. —
Men der kom Magister bibendi.
Det var ein ung, høgvaksen Gut
med svært Haar og brunbleik Hud;
ein diger, djerv Munn hadde han, og
var aldri det Slag rædd. Han vart
fagnad med eit stort Skraal, smilte,
bukkad, tok seg ein Slurk Puns, sagde
Hm! som ein norsk Talar skal gjera,
og lagde so i Veg.
”Mine Harrer! (all right! Hurra!)
Snart —- er den Dagen komen —
(Hurra!) daa me — for Aalvor —
kann segja Farvæl (Kykeliky!) — til
den Tidi (Jubel, Remjing) — til den
Tidi (vov! vov! vov!) som visst dei
fleste av oss — meir enn ein Gong . . .
eh! eh! eh!” — Talaren laut hosta.
Han svelde Hosten med ein Slurk
Puns og vilde byrja att; men no hadde
heile Salen fengje Hoste. Eh! eh! eh!
oh! oh! oh! hostad det fraa alle Kantar
og Kræer, som i ei Kyrkja paa ein
Nyaarsdag, og tilslutt tok ein til aa
njosa — uih! uøyh! — so det song i
Veggerne. Fyren sat tydeleg med den
løynske Tanken, at han vilde faa ma-
gister bibendt til aa njosa med; og
han naus, og naus, meir og meir hjar-
telegt, meir og meir forførande: uih!
he; nøyh! he; — men magister leet
seg ikkje lokka; og so snart Hostingi
og Laatten hadde stilnat nokonlunde,
hogg han i att som ingenting var,
skrikande paa med sine breide Voka-
lar og harde, rivande r’ar, so det kunde
høyrast under ein Foss —:
”— — Segja Farvæl til den Tidi,
— scm dei fleste av oss — visst mang
ein Gong — — paa vaar Gute Vis (æh?
vov!) hev forbannat (Bravo! Bravo!
Bravo!) som ei Trældomstid (Mja-au !).
Faustis avibus (Hurra!) vil me no —
um faae Dagar — vera vaksne (Kyke-
liky!) og frie Menn, — vera Studen-
tar, mine Harrer, norske Studentar!”
Langt, jublande Staak, Hurrarop, Hau-
king; langt nede i ei Kraa gool ein
Gauk.
Talaren lagde med mange Ord og
Likningar ut den store Skilnaden millom
fyrr og no, og Daniel forstod han so
godt: Grunnskilnaden var den, at Sku-
leguten var nøydd til aa arbeida, Stu-
denten kunde gjera som han vilde.
Studenten arbeidde, naar Aanden var
yver han. ”naar Minerva vilde” (Bravo!)
”og naar Minerva ikkje vilde, mine
Harrer,” (so vil Venus! Kykeliky!) —
so hadde Studenten det store præ, at
TT
han sjølv raadde yver si Fritid (”Skaal”t
”Hurra!” ”Pereat Rector!”) Og det
vilde segja, at fraa no av var me
haldne for myndige Menn. Talaren
drakk; aalmenn Jubel.
Daa han skulde til att, kunde han
ikkje koma til Ords, fordi alle Hun-
darne gav seg til aa gøy; dei forstod
nok, at han no vilde innpaa det aal-
vorlege.
Magister med fælt Maal, og det hjelpte.
Han gav seg so til aa leggja ut um
Andsvaret ved aa vera ”myndige
Menn”, og det fekk han gjera nokon-
lunde i Ro. Naar Samfundet ”sleppte
os lause”, meinte han, so gjorde Sam-
vaksne nok til aa vera vaare eigne
Skule- og Tuktemeistrar, og i den Trui
burde daa Samfundet ikkje svikast.
Talaren gjekk endeleg yver til ei Skil-
dring av den sanne Studenten, ei
Skildring, som vann stort Samtykkje,
av Daniel ikkje minst. Den sanne
Studenten var fyrst og fremst ikkje
”Materialist;” han leet Kræmaren syrja
for det, som høyrde Gryta til; sjølv
livde han for det sanne, det fagre og
det store; den sanne Studenten var
kvar Dag hava si Plaga, og elskad,
som Dr. Morten Luther hadde sagt, ”Pi-
ger, Vin og Sang” yver alt. (”Hurra!”
”Fanden spare !”) Endeleg var den sanne
Studenten — trulovad.
naadde til Endes paa Talen sin. Han
sluttad med eit ”Leve"” for Russen.
Og no sette alle desse nyfødde
myndige Menn seg til aa skrika ut
av fyllte Lungur si umaatelege Gleda
og trampa Samtykkje med Styvlehæ-
larne, so Salen riste. So vart Russe-
songen spreidd utyver Flokken, flag-
sande gjenom Lufti som Fivreld; Mu-
sikken uppaa Trevet skar i aa spela,
og so tok Songen til aa stiga, ylande
gjenom Salen som ein glad Storm, —
lenger Skulegutar, men Russ, og at
snart skulde dei, faustis avibus, vera
Studentar.
Songen gjekk fyrst ein Gong med
Musikk, so ein Gong til utan Musikk,
og daa vart det gildare endaa. Dei
skilde seg sund i Smaaflokkar og song
kvar i sin Takt, og sidan kvar paa
Vov, vor! ”Og no, mine Har- -
” X å på i
rer” — vov, vor! — ”Og no, mine
— vor! vov! vor! ”Og no” — vor!
vov! vov! vor! — ”Silentium!” skreik
fundet dette i den Trui, at me no var
helder ikkje ”Melankolist; han leet.
Men ber kom.
Talen mest burt i Jubel og ”Skaaling”
— Daniel drakk stilt for seg sjølv ei:
Skaal for Inga Holm, som han i Kveld.
aaleine vilde minnast —, og Magister:
skreik seg reint maallaus, fyrr han
Sigersongen um, at no var dei ikkje:
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
