- Project Runeberg -  RIT eftir Jónas Hallgrímsson / IV. Ritgerðir, Jarðfræðilegar og landfræðilegar o. fl. /
315

Author: Jónas Hallgrímsson
Table of Contents / Innehåll | << Previous | Next >>
  Project Runeberg | Catalog | Recent Changes | Donate | Comments? |   

Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...

scanned image

<< prev. page << föreg. sida <<     >> nästa sida >> next page >>


Below is the raw OCR text from the above scanned image. Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan. Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!

This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.

— 315 —

komið heim, að Ögmundarhraun hefði runnið 1390, ef átt hefði
að standa Grindavík fyrir Selvogur í árb. Espolins. Virðist það
vera tilhæfulaust, að Ögmundarhraun sé nokkurs staðar talið
runnið 1340 (sbr. III. b., bls. 99, m. aths.). En hvað því
viðvík-ur annars, sem Jónas segir hér um Ögmundarhraun, þá gæti það
alls ekki komið heim, að átt væri við það með hraunflóði, sem
væri talið hafa runnið út undir Grindavík, því að þangað hefir
það ekki runnið, ekki einu sinni í nánd við ísólfsskála, sem telst
að vísu til Grindavíkur, en er mikið fyrir austan aðalbyggðina;
milli hans og Ögmundarhrauns er nefnilega annað hraun eldra,
sem á upptök sín fyrir vestan Núphlíðarháls. Ögmundarhraun
hefir ekki runnið lengra vestur en að Selatöngum og á móts við
þá (sbr. Gesch. d. isl. Vulk., bls. 175 og 189). — Bls. 167, 3.-4.
1.; afstaða Reykjaness er sett inn samkvæmt uppdrætti Björns
Gunnlaugssonar; sömul. Kröflu á bls. 130, því að eftir þeim
uppdrætti myndi Jónas hafa farið, eða mælingum þeim, er lágu til
grundvallar fyrir honum. — „1223" o. s. frv. Nr. 429 a 4to í
Árnasafni er útdráttur af nr. 417 4to, sem er frá síðasta
fjórð-ungi 16. aldar. í því stendur að sönnu: „Eldsuppkoma fyrir
Reykjanesi", en þau orð tilheyra sýnilega árinu 1226, samkvæmt
öðrum annálum (og Sturlunga-sögu), og verður því í raun réttri
ekki talið, að nein eldsuppkoma hafi orðið fyrir Reykjanesi 1223.
— Bls. 168. „1230" o. s. frv. í annálunum gömlu er ekki getið um
neinn eld fyrir Reykjanesi þetta ár, — en hettusótt er þar sagt
að verið hafi næsta ár, 1231, og það sama ár, segir i
Sturlunga-sögu, „var kallað sandsumar; þá var uppi eldur í sjónum fyrir
Reykjanesi, og var grasleysi mikið". En 1238 segir í annálum,
að eldur hafi verið fyrir Reykjanesi. — 9.—10. 1., „hvorved mere
end Halvdelen" o. s. frv.; það segir ekki í annálum, að
Reykja-nes hafi eyðst 1240, en þeir geta eldsins það ár. Orðin eiga heima
við 1340, eru sýnilega þýðing af því, er stendur í annál Gísla
Oddssonar og eru þar í sambandi við það, sem hann segir þá
um eldgosið í Trölladyngju og áður var getið; sbr. e. fr. næstu
grein. — „1390" o. s. frv.; hér er átt við gosið i Trölladyngju
1340; 1390 hefir ekkert gos orðið neins staðar á þessum slóðum;
orðin, sem eru innan tilvísunarmerkja og fyrir framan svigana,
eru úr árb. Espolins og eru þau að mestu þýðing á orðum Gísla
biskups um það gos: „Item promontorium Reykjanes pius
dimi-dio igne consumptum, cujus vestigia in aperto mari etiamnum
conspiciuntur, excelsi scopuli exinde dicti Eldeyiar, sive ut
vete-res volunt Driftarsteinn (svo), item Geirfuglasker". Sennilega
hefir ekkert gos verið þetta ár, 1340, fyrir Reykjanesi, heldur
hefir (upphaflega) verið átt við, að landið þar suður hefði

<< prev. page << föreg. sida <<     >> nästa sida >> next page >>


Project Runeberg, Sun Dec 10 07:24:41 2023 (aronsson) (download) << Previous Next >>
https://runeberg.org/hjrit/4/0327.html

Valid HTML 4.0! All our files are DRM-free