- Project Runeberg -  RIT eftir Jónas Hallgrímsson / IV. Ritgerðir, Jarðfræðilegar og landfræðilegar o. fl. /
314

Author: Jónas Hallgrímsson
Table of Contents / Innehåll | << Previous | Next >>
  Project Runeberg | Catalog | Recent Changes | Donate | Comments? |   

Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...

scanned image

<< prev. page << föreg. sida <<     >> nästa sida >> next page >>


Below is the raw OCR text from the above scanned image. Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan. Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!

This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.

— 314 —

Landfrs. ísl., III., 214—23. — Bls. 162—163. Það sem Jónas
segir um Skafta Þóroddsson á kristnitökuþinginu hefir ekki
við kunnar heimildir að styðjast. Þorgeir goði Þorkelsson frá
Ljósavatni var þá lögsögumaður og hélt hina alkunnu ræðu, en
fregnin um jarðeldiim hafði komið daginn áður. Skafti var á
þinginu, en hélt þar enga ræðu um kristnitðkuna, svo kunnugt
sé, og lögsögumaður varð hann ekki fyr en 4 árum síðar. —
Um Þurrárhraun sjá Þorv. Thor.. Die Gesch. d. isL Vulk., bls. 179
—81. Sbr. e. fr. Árb. Fornlfél. 1895, 24—29. Sennilega hefir það
verið Eldborgarhraun, er rarrn árið 1000, sjá nefnt rit Þorv.
Thor., bls. 181—82. — Bls. 163—166. Um gos og gosstöðvar í
Trölladyng-ju(m) og nágrenninu sjá Þorv. Thor., sama rit, bls.
182—91. — Bls. 164(—65). „Tredje Udbrud, 1340". Annáll Gísla
biskups Oddssonar er prentaður í „Islandica", X. Gosið, er Gisii
telur hafa verið i Trölladyngju 1340 (sjá bls. 2), ætlar Þorv.
Thor. hafi verið i Brennisteinsfjöllum, sbr. rit hans, Die Gesch.
d. isl. Vulk., bls. 182—84, og Ferðabók hans, IV., 185. — Bls.
165, 1.—3. 1. a. n., ..Mydalur — Mýrdalur"; síðara nafnið, sem
nú er ætið notað, er að eins afbökun úr hinu. — Bls. 166. ..Femte
Udbrud, 1390". Það, sem stendur í Árbókum Espolins við þetta
ár, er bein, en þó ónákvæm, þýðing af því, sem stendur í annál
Gísla biskups við árið 1340. Er engu líkara en að þetta stafi af
mislestri á ártalinu, og sennilega hefir gosið (og hinir aðrir
viðburðir, er sagt er frá jafnframt) átt sér stað 1340, en ekki
1390. — ,.helt syd til Søen og vester til Selvogur" = allt suðr
í sió, oc vestr at Selvogi" hjá Espolin, en hjá Gisla stendur
,,us-que ad mare apud provinciam maritimam, quæ apellatur
Selvogur", og er það eðlilega frásögn (.^lt að sjó hjá sjávarsveit,
sem nefnist Selvogur"). — Eru engar líkur til, að
Ögmundar-hraun stafi frá því gosi, sem hraun rann frá til sjávar hjá
Selvogi. Sé það rétt, sem Þorv. Thor. segir í oftnefndu riti GÍnu,
bls. 185, að standi í gömlum ritum („in älteren Aufzeichnungen"),
að Ögmundarhraun hafi runnið 1340, hefir það ekki verið úr
sama gosinu, heldur öðru sama ár miklu vestar, því að það á
upptök sin fyrir vestan Sveifluháls, en þaðan hefir aldrei
runn-ið hraun austur undir Selvog, því að í Krýsuvík, sem er í niilli,
er ekkert hraun. En liklega stendur það hvergi í gömlum
i*it-um, að Ögmundarhraun hafi runnið 1340; í Ferðabók sinni, I..
187, segir Þorvaldur: Liklegast hefir hraunið runnið á 14. öld
og Jónas Hallgrimsson segir það hafi myndast 1340, án bess bó
að færa heimildir fyrir því, en það má vel vera, að ártalið sé
rétt, þvi einmitt á þvi ári geta annálar um eldsumbrot á
Reykja-nesskaga". Það er nú Ijóst, hvað Jónas segrir hér, að það gæti

<< prev. page << föreg. sida <<     >> nästa sida >> next page >>


Project Runeberg, Sun Dec 10 07:24:41 2023 (aronsson) (download) << Previous Next >>
https://runeberg.org/hjrit/4/0326.html

Valid HTML 4.0! All our files are DRM-free