Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
— 338 —
til ýmsar, en Maríu-rímur munu ekki kunnar. — 2. 1. a. n.,
„Andrarímur"; sjá um þær i Digtningen på Island i det 15. og
16. årh. af Jón Þorkelsson, Kh. 1888, bls. 284—291. — Bls. 264,
3.—4. 1., „[Glaubersalt(?)]"; eyða er fyrir orðinu og því er það
hér í hornklofum, og með spurningarmerki, því að ekki er vist,
að Jónas hefði sett þetta, en það er eftir sóknarlýsingunni: „A
nokkrum stöðum í innrahellinum fann eg manna fyrstur árið
1838 meðfram neðanverðu berginu sunnan-fram töluvert af
Glaubersalt^ bæði hreinu og aurblöndnu, og lika vott til þess
í skorum hér og þar upp um bergið. Það líkist bæði að útliti,
smekk og lækniskrafti almennu Glaubersalti". — Glauber-salt
(sal mirabilis Glauberi, þ. e. natriumsulfat, brennisteinssúrt
natron) er kennt við Johann Rudolph Glauber (1603—1670),
þýzkan lækni og efnafræðing, er fann upp aðferð til að
fram-leiða það, og nefndi það á latínu sal mirabilis (undrasalt). Nú
má framleiða það á ýmsan hátt og það er notað til margra hluta,
einkum glergjörðar, litarefna og sóda, og einnig er það notað
sem hægðameðal, eins og séra Ólafur á við. Það er mjög
ólík-legt, að bað salt, sem hann hefir fundið í hellinum, hafi verið
Glauber-salt. Að sönnu finnst það sjálfgert í náttúrunni, en helzt
blandað í önnur sölt eða vatn, og einnig er það í venjulegum sjó.
Saltið í hellinum hefir sennilega myndazt af sjó, er rokið hefir
inn i hann, og kann að vísu að hafa verið örlítið af Glaubersalti
í því. Ahrif þess á meltingarfærin ltunna einnig að hafa verið
lik og Glauber-salts. — Sbr. e. fr. I. b., bls. 124—125, m. aths.
— 15. 1., „Skrúinn", les „Skrúðinn". — Kaflinn um sker og boða
á Stöðvarfirði (bls. 266) er eftir sóknarlýsingu séra Magnúsar
Bergssonar, og um eyjar og sker á Breiðdalsfirði að sumu leyti
eftir sóknarlýsingu séra Snorra í Heydölum, og e. fr. er íítill
bútur (á bls. 267, neðst) um hólma og sker á Berufirði eftir
sóknarlýsingu séra Péturs. — Þá tekur við tiltölulega langur
kafli (á bls. 267, neðst, til bls. 277, efst), sem allur er úr
sókn-arlýsingu séra Jóns Bergssonar, svörum hans við 10. og 18.
spurningunni, eins og Jónas tekur einnig fram á bls. 272, að því
er snertir sker o. fl.
B. Vestmannaeyjar. Lýsing þeirra (bls. 277—300) er
skrif-uð eftir Vestmannaeyja-lýsingu séra Jóns Austmanns,
„Utskýr-ingartilraun yfir Vestmannaeyjar", endaðri í Ofanleiti 17. Júli
1843;*) að sumu leyti byggist þessi lýsing Jónasar á eigin at-
*) Sbr. um þessa o. fl. lýsingar á Vestmannaeyjum Árb.
Forn-leifafél. 1913, bls. 17—19,
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
