Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
— 153 —
fyrstu „balaena musculus", steypireyði, liklega samkvæmt N.
Mohr (bls. 13). Bj. Sæm. nefnir balaena musculus langreyði
(Spendýrin, bls. 380) svo sem algengast mun hafa verið á
Vest-fjörðum; en hér verður ekki farið mikið ut i allan þann rugiing,
sem hefir verið á bæði latínskum og íslenzkum heitum á
reyðar-hvölum, eins og raunar flestum hvölum og selum. •— Þar næst
nefnir Jónas 2. tegund „balaena boops", „hrefnu", hrafnreyði" á
islenzku, og fer einnig eftir N. Mohr. Bj. Sæm. nefnir balaena
rostrata hrafnreyði; hana nefnir Jónas geirreyði, og er hún þriðja
tegundin hjá honum; 4. tegundina nefnir hann „hafreyði", en
vantar latinskt heiti. Bj. Sæm. ætlar, að hvalur sá, er Jón lærði
nefndi hafreyði, kunni að hafa verið balaena musculus
(lang-reyður Bj. Sæm., steypireyður Jónas); en þar sem nú Jónas
hefir nefnt 4 reyðartegundir og’ hér eru ekki fleiri en 4
tegund-ir kunnar, virðist mega lita svo á, að hann eigi raunar við
þess-ar sömu 4 tegundir, hvað sem nöfnunum liður; hann nefnir ekki
þá reyði, er Bj. Sæm. nefnir latinska nafninu balaena borealis
og á islenzku sandreyði, og hann nefnir enga reyði heldur balaena
Sibbaldi, er Bj. Sæm. nefnir steypireyði. Verður því ekki hægt
að sjá með vissu, við hvaða tegund í rauninni Jónas á með hverju
einstöku islenzku nafni, skilgreinda með latínsku nafni;
rugling-urinn á nöfnunum fyr og síðar er svo mikill, og hér er að eins
um nöfn að ræða frá Jónasar hendi, en engar lýsingar. -— Síðari
flokkur skiðishvalanna nefnist í handr. „balaenae"; hefði átt að
vera balaena, sbr. latinska heitið á fyrri flokknum. Kynstofninn
nefnir hann á islenzku „sléttbökur"; en það er nú balaena;
heit-ið á flokknum (ættinni) er balaenidae (og á fyrri flokknum eða
ættinni balaenopteridae). Af sléttbökum nefnir Jónas 2 tegundir,
svo sem nú er einnig gjört. Fyrri tegundina nefnir hann latinska
nafninu „balaena mysticetus" og hina síðari „b. glacialis"; hina
fyrri nefnir hann (eftir N. Mohr) sléttbak á islenzku, en hina
síðari norðhval; Bj. Sæm. nefnir fyrri tegundina norðhval
samkvæmt Kon.-skuggsjá (sbr. útg. 1920, inng., bls. 113), en hina
síðari íslands-sléttbak, og á latinu „b. biscayensis", en bendir
jafnframt á, að R. Collett (norskur náttúrufræðingur) nefni
hana b. glacialis eins og Jonas hefir gjört. Á islenzku hefir þessi
hvalur annars verið nefndur i ritum hinar siðari aldir að eins
sléttbakur, en i Kon.-skuggsjá virðist vera átt við hann með
nafninu hafurkitti, því að það nafn hefir hann enn á
Yestfjörð-um eftir þvi sem Bj. Sæm. skýrir frá (Spendýrin, bls. 419).
Bls. 17—20. — SELAFLOKKURINN. — Ehr. í K. G. 31b
IV, 5 bls., næstar við afturspjaldið i kverinu. Sbr. aths. við
kvæð-ið Ég bið cið heilsa í I. b., bls. 133. Virðist þýðingin vera frá Vor-
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
