Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
— 152 —
er sennilega sama sem catodon macrocephalus (Lacépéde), en
það er (venjulegur) búrhvalur (physeter macrocephalus), og á
ekki alls kostar illa við að kalla hann flatenning (flattenningur
er ritvilla væntanlega, sem hefði þá átt að lagfæra), en það mun
óalgengt heiti á búrhvalnum. Að nefna hann sverðfisk er
ástæðu-laust, enda gerir Jónas það ekki beinlínis. (Sbr. næstu tegund)..
— „Ph. microps"; svo nefndi N. Mohr háhyrnuna, orca
gladia-tor, en hún er ekki af búrakyni; „sverðfiskur" hefir hún
sömu-leiðis verið nefnd á íslenzku,*) og kemur það heim (gladius er
sverð); hún hefir einnig verið kennd við sel, nefnd selreki og
selfæla (sjá Spendýrin, bls. 325), og (eftir þvi sem hér stendur)
„selbúri" af þeim, er töldu hana til búrakynsins. — Bls. 17.
„Skíðisfiskar" o. s. frv. Jónas aðgreinir þá einnig í 2 flokka
eins og enn tíðkast, eftir þvi, hvort þeir hafa „bakbægsli" eða
ekki, og hinn fyrri þessara tveggja flokka aðgreinir hann í 2
kynstofna, en telur 1 kynstofn í hinum, og er þetta gjört enn
(sbr. t. d. Spendýrin, bls. 362—426). Hann aðgreinir
kynstofn-ana í fyrri flokknum eftir þvi, hvort þeir eru með „sléttum" eða
„hrukkóttum" kviði, á sama hátt og Cuvier gerði,**) en það er
raunar ekki rétt, þvi að þeir eru allir með hrukkóttum kviði;
nú eru þeir aðgreindir eftir lögun bægslanna. Jónas nefnir fyrri
kynstofninn á íslenzku „hnúfubökur" (Bj. Sæm.: skeljungar),.
en latínska nafnið (megaptera) vantar, enda notar Cuvier það
ekki. Hið latínska tegundarheiti á hnúfubaknum er hjá Jónasi
„balaena physalus" og hefir hann það liklega eftir N. Mohr
(bls. 13); það hefði fremur átt að vera balaenoptera physalus
(sbr. latneska heitið á flokknum), og svo hefir Ben. Gröndal
nefnt hnúfubakinn (Spendýrin, bls. 399). en nú hefir
langreyð-urin verið nefnd bæði balæna og balænoptera physalus, sá
hval-ur, sem Jónas nefnir steypireyði, eftir hinu latinska heiti að
dæma, og Linné, sem gaf nafnið, virðist ekki hafa gefið það
hnúfubaknum, heldur langreyðinni, og Cuvier á við langreyðina;
Mohr, ef til vill, einnig, þótt hann segi, að þessi hvalur heiti
hnúfubakur. Nú er hnúfubakurinn nefndur á latinu megaptera
boops (sbr. latneska heitið á hrafnreyðinni hjá Jónasi). —
Síð-ari kynstofninn nefnir Jónas „reyðar" á íslenzku og fer vel á
því, en latinska heitið vantar, enda er það nú einmitt hið latinska
heiti Jónasar á flokknum: balaenoptera. Hann nefnir 4 tegundir;
*) Hollendingar kölluCu hana einnig Schwertfisch; eömuleiðis
ÞjóSverjar; þeir nefndu hana einnig Schwertwal, og Danir
Sværd-hval.
**) Sbr. Das Thierreich, I., 341—42. — Skrá Jónasar viriSist
mjög snit5in eftir þvi (eíSa öCru lfku) riti, sbr. bls. 327—42 l þvl.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
