- Project Runeberg -  RIT eftir Jónas Hallgrímsson / V. Smágreinar Dýrafræðislegs efnis, Ævisa A o. fl. /
163

Author: Jónas Hallgrímsson
Table of Contents / Innehåll | << Previous | Next >>
  Project Runeberg | Catalog | Recent Changes | Donate | Comments? |   

Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...

scanned image

<< prev. page << föreg. sida <<     >> nästa sida >> next page >>


Below is the raw OCR text from the above scanned image. Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan. Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!

This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.

— 163 —

Fugl. 2 tegundir, sú sem Jónas getur um, kölluð flóajaðrakan,
og önnur, kölluð Lappajaðrakan (1. lapponica, L.), sem náðst
hefir hér einu sinni (1908). Jaðrakaninn er oft nefndur hér af
alþýðu jaðreka, eins og Jónas gerir. Menn hafa ekki þekkt eða
áttað sig á hinu forna nafni. I fuglatali i Snorra-Eddu er hann
nefndur jaðrakárn; ef til vill er það nafnið jaðrakan breytt
(svo sem til skýringar), en það nafn afbakað úr hinu keltneska
fuglsheiti adharcan, svo sem Ben. Gr. hefir bent á i Vogelnamen
og ísl. fuglatal. — „XII. kyn" er i Fugl. 1. ættkvisl af 2. rett,
snipuætt, og hrossagaukurinn eina tegundin, sem hér er, en til
2. ættkvislar telst þar skógarsnípa (sc. rusticula), sem hér
hefir nokkrum sinnum orðið vart við um og einkum eftir síðustu
aldamót. — „XIII. kyn", sem Jónas kallar rellur (sbr. latn.
heit-ið), er i Fugl. 2. ættkvisl 6. ættar, vatnshænsnaættar, sem svo
er þar nefnd, og „XIV. kyn: Sóthænur" er þar „1. ættkvisl.
Blesendur" sömu ættar, vatnshænan (sóthænan, sbr. latn.
heit-ið) kölluð blesönd, sem mun vera hennar algenga heiti. Til 3.
ættkvislar telst þar sefhæna (gallinula chloropus, L.), sem hér
hefir sézt á síðari áratugum. — „XV. kyn: Sundhanar" verður
svo i Fugl. 7. ættkvisl 3. ættar af vaðfuglunum, kölluð
sundtit-ur; tegundirnar taldar hinar sömu. Sbr. e. fr. bls. 70 hér, og bls.
72 og 75. — 11. 1., „Leisl.", Johann Philipp Leisler, þýzkur
dýra-fræðingur (d. 1813). — Bls. 48. Í Fugl. eru þau kyn öll, sem
talin eru hér á þessari bls., I.—III. kyn fyrstu ættkvislar 5.
ætt-stofns, talin til 1. ættar, máfaættar, af 7. ættbálki, sundfuglum,
en I. kyn er þar 3. ættkvisl og III. kyn 1. ættkvisl. Af I. kyni er
þar enn talin sú eina tegund, sem hér er talin, en kölluð norræn
kria, og á latinu st. macrura, Naum. — Af II. kyni eru taldar i
Fugl. allar þær 7 tegundir, sem hér eru nefndar, og 4 að auki,
litli svartbakur (1. fuscus, L.), silfurmáfur (1. argentatus,
Pont-opp.), dvergmáfur (1. minutus) og þernumáfur (1. Sa’binei).*)
— Af III. kyni eru taldar sömu 4 tegundir i Fugl. og hér, en
2. teg. hér er nefnd þar stóri kjói (1. pomatorhina),**) 3. teg.,

*) En fiskimár er f Fugl. (og víðar) nefndur storramáfur,
hláturmárinn hettumáfur og snæmárinn ísmáfur (sbr. dönsku
nöfn-in Stormmaage, Hættemaage og Ismaage). — Sbr. e. fr. bls. 73—
75 hér.

**) Ef til vill er réttara aS rita kjófi en kjói, og vist er
rétt-ara, eftir aldri og uppruna, aS rita már en máfur. Sennilega eru
fuglaheitin kría, már og kjói öll hljóönefni, þ. e. mynduö af þvi,
hvernig þessir fuglar låta. — „pomarina" (3. 1. a. n.) mun réttara
aö rita pomarhina, sbr. B. Grönd., Verzeichniss der bisher in
Is-land beobachteten Vögel (1886) — sérprentun úr Ornis —, bls.
16 og 19.

12*

<< prev. page << föreg. sida <<     >> nästa sida >> next page >>


Project Runeberg, Sun Dec 10 07:24:53 2023 (aronsson) (download) << Previous Next >>
https://runeberg.org/hjrit/5/0375.html

Valid HTML 4.0! All our files are DRM-free