Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
[159
menn halda, að hún sé góð móti eitri; skepna þessi er 40
álna löng. Reyðarhvalir eru 130 álna langir og
tann-lausir; kjöt þeirra er gott til átu og spikið læknar marga
sjúkdóma; á búrhvelinu er hausinn stærri en skrokkurinn
allur; það hefir margar og sterkar tennur; enn fremur
gétur hann um sverðfiska, hrosshveli, skötuhval, sænaut,
steypireyði, stökkul, rostung o. fl., nefnir öll þessi dýr
með islenzkum nöfnum og er íslenzkur blær á
frásögn-inni um þau ; að lokum getur hann um rekaviðinn,
haf-ísinn og hvítabirni, og endar með kvæði um ísland eptir
Erasmus Michaelis. Ennfremur eru þar nokkrar
útskýr-ingar á íslenzkum nöfnum, er á uppdrættinum standa;
er af þessu og öðru augljóst, að uppdrátturinn er kominn
frá Islandi, og í þá daga var enginn Islendingur nema
Guðbrandur biskup fær um að búa til landabréf. I »Atlas
minor« eptir Gerarcl Mercator, er I. Hondíus gaf út,1 er
þessi lýsing Orteliusar prentuð þvi nær orðrétt; þessi bók
r
var mjög mikið notuð og margir tóku kafla utn Island
aptur úr henni.
II. Enn um viðskipti ísiendinga við þjóðverja.
Gories Peerse, Blefkenius, Fabricius.
Á fjórða áratugi 15. aldar stóð verzlun Þjóðverja á
Islandi með sem mestum blóma. Um það leyti var
ó-friður mikill í Danmörku (greifastríðið) og tóku
Hansa-menn, sem kunnugt er, mikinn þátt í þessari styrjöld,
er, og að það er ekki horn, heldur tönn, og er sá fróðleikur eflaust
korninn frá Guðbrandi biskupi til Orteliusar. Árið 1638 skrifaði
Oli Worm ritgjörð um þetta efni: »An os illud quod vulgo pro
cornu monocerotis venditatur verum sit unicornu«? og seinna gaf
Tbomas Bartbolin út bók: »De unicornu 1645«; höfðu þeir báðir
áður spurzt fyrir á Islandi um hvali þessa og fengið þaðan
lýsing-ar, tennur, hauskúpur o. fl. (sbr. Epistolæ 0. Wormii I., bls. 104-105,
106, 113-14; 117-18).
Atlas minor Gerardi Mercatoris a I. Hondio plurimis æneis
tabulis auctus atque iilustratus. Amstelodami 1G07. Grallarabrot,
án blaða- eða blaðsíðutals.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
