Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
97
gekk sú mikla landplága um alla veröldina, sem kallast
svarti-dauði, siðan hafa flest landgæði fölnað og ávextir uppvisnað,
aukist harðindi, hugleysi, vesöld og vandræði, ekki sizt í
aflabrögðum og höndlaninni«.
»Ptolemeus setur sunnlendingafjörðung allan af íslandi
norðast i clymate zonæ temperatæ móts við Noreg, Lappland.
Bjarmaland, Rysland norðast og Tartariam undir circulo arctico
og norðanverðum vagnhringi og þykir sumum likast tilhneigist
signo scorpionis. Sunnlendingafjórðung prvðir tnest eldri
dómkirkjan, skólinn, landslögréttan, alþingisbókin,
kongs-garðurinn, skansinn á Vestmannaevjum, fjórar sýslur, 100
kirkjur, 15" fiskiver, 7 kaupstaðir, hefir fagrar hafnir i
sjó-kortinu og er helzt aðsóttur til fiskiafla og aðdráttar. Hér
finnst forgipt litil i landinu, nema öfugugginn, snöggur og
loðinn, hrökkállinn, fjöruskerinn, vatnsköttur, brúnklukka,
jötunoxi, sníglar (aranea og lymax)«.
Þetta er nú aðallýsing Islands. en auk þess eru hingað
og þangað smágreinar i ritinu, er snerta ísland. Þar sem
Jón Daðason talar um dagsmörk, segir hann: »þeir spönsku
og þýzku compassar hlýða ekki þessu lopti á slíku halllendi
jarðríkess, hvar fyrir orsakast röng dagsmörk«; hér á hann
líklega við skekkju segulnálarinnar (declination) I 34. kap.
talar hann um »hveri, laugar og varmt vatn«, þar segir
hann: »sum vötn eru góð og heilsusamleg. sum vond, sum
eru heiðin herbergi nikra, vatnsdrauga og illra anda, nokkur
bölvuð og gagnslaus, einungis hús hornsiia, hrökkála, orma og
eitraðra öfugugga, sum eru banvæn af brennisteini í hvörjum
ætir fiskar deyja, og þykir likast margt misjafnt muni ei síður
innvortis en útvortis i jörðinni tímgvast og til vera. Af
slikum rökum glacerast jörðin af ofurhita kringum
bruna-vötn undirdjúpsins, og gjörir þeim þröngvan útgang og
andar-teppu, hvar af orsakast gjósandi hverir, samanrunnir
sand-steinar og marglitur leir og móar, sem tekst og tíðkast
breyti-lega«. I 28. kap. telur Jón Daðason »íslands grös og ávexti«
og eru þar 74 nöfn tegunda: um blómin segir hann: »blómsturin
prisast hellst og bezt, sem hæzt vaxa i háfjöllum og sólin
skrælir og loptið kælir, veðurin mest hrekja og skekja, og
7
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
