Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
124
Allir setn ritað hafa um Gísla Magnússon telja hann
einn hinn mesta merkismann; hann var mjög vinsæll
höfð-ingi, ör á fé og rausnarlegur í gjöfum, einkum var hann
bjargvættur volaðra og nauðstaddra; Gísli var skörulegt
yíir-vald og hófsmaður mikill, og telur Jón biskup Vídalín honum
það til gildis, er hann nefnir veru hans í Kaupmannahöfn,
að hann hafi verið »drvkkjum og óþörfum félagsskap aldeilis
frásneiddur«, en slíkt var fágætt í þá daga. Vér höfum áður
getið þess, hve mikill lærdómsmaður Gísli var í ýmsum
vís-indagreinum, einkum í náttúrufræði, en þess má einnig geta,
að hann talaði latínu, þýzku og hollenzku ágætlega vel1.
Tvær ritgjörðir um framfarir íslands hefir Gísli
Magn-ússon ritað á latínu, og eru í þeitn ýmsar uppástungur til
stjórnarinnar og beiöni frá Gisla og föður hans um ýms
réttindi. Fvrri ritgjörðina2, sem er miklu stærri og
tnerkari en hin, sendi Gísli Magnússon konungi frá
Munka-þverá 1647; þar ber margt á góma, og af því ritgjörðin er
’) Engin prentuð rit liggja eptir Gísla Magnússon, nema bréf hans
til Ola Worms og útlegging af kristilegu smáriti, sem hefir þennantitil:
Dómsins básúna eður christeleg uppvakning, að huxa um þann sydasta
dóm. Útlögð úr þysku máli af þeim göfuga manni Gysla Magnussyne,
Kongl. Majest. Valldsmanne i Rangárþynge. Skalhollte Anno 1691-12°.
Helztu heimildarrit um æfi Gisla Magnússonar eru: Jón Vídalín:
Lik-prédikun í síðustu útfararminning þess göfuga og hávísa höfðingsmanns
Gísla Magnússonar. Hólum 1704-4° (bls. 11 — 19). Fáorð söngvísa út
af lifshistoriu þess göfuga og hávísa. nú í guði sæla höfðingsmanns Gísla
Magnússonar, sungin af sira Halldóri Eirikssyni. Byrjun: »Göfugra lýða
minning mæt, meðal guðs barna er dýsæt«. Lbs. 504-4°. Bréf hans í
bréfasafni Worms og i hdrs. A. M. nr. 1058-4°. Sbr. ísafold VI. 1879,
bls. 25- 28. Tímarit Jóns Péturssonar II., bls. 65 — 67. Biskupasögur
II.. bls. 361-362. Kvæði Stefáns Ölafssonar II.. bls. 384-385. Árb.
Esp. Thorchillii: Specimen, hdrs. J. S. 333-4°, bls. 231. Arngrímur
Vídalín: Consilium de Islandia. A. M. 192 C-4°, bls. 69. og viðar.
2) Consignatio instituíi, seu rationes eorum, quæ cum bono deo et
optimi magistratus consilio in patria mea insula Islandia tandem
aliquando efficere statui. Munkaþverá 16. septbr. 1647, A. M. nr.
192 B-4°; Thott nr. 1741-4° og nr. 955. fol.; Ny kgl. Saml. nr. 625-4°;
J. S. nr. 446-4°. í riti Páls Vídalíns: Deo, regi, patriæ, er hér og hvar
nokkuð skýrt frá efni þessarar ritgjörðar.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
