Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
132
fátæk, ráðlaus alþýða, sem stjórnin og kaupmennirnir gátu
farið með eins og þeir vildu. I því skjátlast Gisla, að hann
gerir sér allt of glæsilegar vonir um málma á Islandi, og svo
er auðheyrt, að hann enn er ungur og óreyndur, er hann
heldur að jafn stórkostlegar breytingar geti orðið á
skömm-um tíma. Gísli er stórhuga og ör í lund og í ritum sínum
óvanalega einarður, og sumstaðar jafnvel nokkuð frekur í
kröf-um; eptir aldarandanum þá var engin von, að stjórnin vildi sinna
uppástungum hans. Kristjáni konungi IV. var ekki sérlega vel
við danska aðalinn,enda var þá farið að færast nær
einveldistím-anum, svo lítil von var á því, að konungur léllist á að efla nýtt
aðalsvald á Islandi. Gísli vill reyna að losa um
verzlunar-böndin, en þar var nú að koma við kaunin. Stjórnin varð þó
að nokkru leyti við beiðni hans. hvað snerti brennistein og
málma, og höfum vér getið þess hér að framan.
18. íslenzkar landlýsingar frá seinni hluta
17. aldar.
Landfræðisrit íslendinga á seinni hluta 17. aldar, eru
að mörgu merkari en hin fyrri, hjátrúin er farin að minnka
og sumstaðar ber á nokkru vísindasniði, menn taka nú að
athuga sumt sjálfir og láta síður hindurvitni og sögusagnir
alþýðu hlaupa með sig i gönur; framfarirnar eru
auðsjáan-legar, en þó geta menn ekki algjörlega slitið af sér hina fornu
fjötra. Hinn merkasti landfræðingur íslenzkur á 17. öld var
pórður biskup porldksson i Skálholti.1 hann var sonur
Þor-láks biskups Skúlasonar og bróöir Gísla biskups á Hólum.
Þóröur var fæddur 14. ágúst 1637, og er sagt að hann hafi
þegar á unga aldri verið »spaklyndur, fámálugur og hneigður
til hagleikskúnsta«. Þegar Þórður Þorláksson hafði lokið sér
af í Hólaskóla, sigldi hann 1656 í Hafnarfirði með Gísla bróð-
’) Biskupaæfir Jóns Halldórssonar. hdrs. J. S. 69. fol. F. J Hist.
eccles. Isl. III., 664—681. Fáorður minningarsaungur yfir Mag. þórð
íorláksson eptir Jón Einarsson. Lbs. 505-4°. Testamenti Þórðar
biskups er í Lögþingisbókinni 1690, nr. 39.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
