Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
231
fræöi og hebresku og hlaut síðar meistaranafnbót; árið 1696
varð hann skólameistari í Nakskov á Láglandi og dó ókvæntur
í Kaupmannahöfn 17041.
Arngrímur sá, eins og margir aðrir, hve landinu hafði
farið aptur, og vildi stuðla til þess, að hagur þess batnaði,
hann reit því 1701 alllangt rit um viðreisn íslands, sem enn
er til í handritum2, og var það stílað til konungs. Rit þetta
er að mörgu merkilegt, þó það eðlilega beri keim af
aldar-andanum, það er óþarflega margort og fullt af tilvitnunum,
sem ekkert koma efninu við, en slíkar kreddur voru þá tízka
meðal lærðra manna. í riti Arngríms Þorkelssonar eru ýmsar
góðar uppástungur og skynsamar ráðleggingar, þó sumt sé
miður heppilegt; þar má finna uppástungur um flest það, er
menn seinna reyndu að framkvæma á 18. öldinni, þó flest
kæmi að litlum notum.
Eptir löng tileinkunnarorð, formála og inngang, kemst höf.
loks að efninu, hann getur þess, að árlega berist frá íslandi
fregnir um harðindi, hungur og manndauða, og segist hann
vilja reyna að gjöra skyldu sina og vinna að viðreisn
lands-ins, með þvi að rita um ástandið, þótt hann sé lítt fær til
’) Um æfi Arngríms Vídalíns og rit hans, sjá: Hist. eccl. Isl. III.,
bls. 577; Thorchillii Specimen Islandiæ, hdrs. J. S. nr. 333-4°, bls. 34
—36 og handrit í Kalls safni, nr. 625-4°; Thott 961 fol. og B. U. H.
Addit. nr. 3 fol. Deo, regi, patriæ 1768 bls. 46—47, 108—109, 299.
339-40.
’) Arngrimi Widalini Crymogæobulum cum notis uberrimis.
Gammel kgl. Samling, nr. 2863-4°, 503 bls., 17kapítular; sjálft ritið er
199 bls., en athugasemdirnar 288 bls., formáli 16 bls. í safni A. M.
nr. 192C 4°. heitir ritið: Consilium de Islandia in optimum statum
constituenda, det er et Anslag hvordan Island kunde sættis udi dend
beste og fornöieligste Stand. Af Arngrim Vidalin Mag. Art. og Rectore
Scholæ udi Nachschow. Aar efter Christi Födsel MDCCI. 162 blöð 4°.
Sama rit í hdrs. R. Rasks, nr. 60. Sbr. Lbs. 313-4°. Arngrímur
Vída-lín tileinkar ritið Chr. S. von Plessen. Einkunnarorð þessi standa
framan á ritinu: »Ideo ego existimo adolescentes in scholis
stultissi-mos fieri, quia nihil earum rerum attingunt, quæ ad communem vitam
pertinent«. það er merkilegt, að skólastjóri 1701 skuli setja þau orð
á rit sitt.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
