Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
18
styrkti Guðmundur sýslumaður hann til ferðarinnar. Eggerti
Ólafssyni greiddist námið fljótt og vel og lauk hann hinum
vanalegu háskólaprófum 1748 og um sama leyti tók Bjarni
Pálsson einnig próf (baccalauiei gradum). Eggert stundaði
jafnframt öðru námi náttúruvísindi af miklu kappi, hlustaði
á fyrirlestra háskólakennara í þeim fræðum og kynnti sér
rit hinna merkustu náttúrufræðinga, er þá voru uppi.
Arið 1749 gaf Eggert Ólafsson út rit á latínu um myndun
íslands af eldi.1 Bók þessi er að mörgu merkileg og er
nokkurskonar jarðfræðislýsing Islands eptir þeirra tíma sniði.
Efni rits þessa er svo margbrotið, að vér hér rúmsins vegna
aðeins nefnum aðalinntak þess. Þar er fyrst í inngangi
almenn-ar hugleiðingar um jarðfræði og .jarðelda, og er aðalefnið það
sem hér segir. Menn sjá af hverum og eldíjöllum að eldur hlýtur
að vera innan í jörðunni og þar hljóta að vera eldfim efni,
menn vita að brennisteinn og jarðbik standa í nánu sambandi
við jarðbruna, en hvernig því sambandi er varið vita menn
ekki. Aðalorsök eldkveikjunnar heldur höf. að hljóti að vera
loptið, sem kemst inn í jörðina, því án þess getur enginn
bruni orðið, auk þess vatn, sem kemst þangað niður eða hrun
stórra jaiðstykkja. Djúpt í jörðu hljóta að vera stórir hellar
með vatni, lopti og eldi; þó eldur og vafn séu gagnstæðrar
náttúru samlagast þau þó í holum jarðar og auka hvort
ann-ars afl, sem s.já má af hverum og eldfjöllum. Jarðskjálftar
orsakast af því að eldurinn revnir að brjótast út, við það
hristist yfirborðið og springur, og sumir partar jarðskorpu
siga af því eldurinn grefur undan þeim. Þegar engin
fyrir-staða er lengur brýst eldurinn út með miklu afli, bræðir jarð-
Eggert Olctfsson: Enarrationes historicæ de natura et
constitu-tione Islandiæ, formatæ et transformatæ per eruptiones ignis. Pars I.
De Islandia antequam coepta est habitari. Hafniæ 1749 8vo, 148 bls.
Til eru tvær útgáfur: a) »Disputatio pro stipendio victus regio in
auditorio collegii regii subjic. Egerhardus Olavius Island. respondente
Illugo Sigurdi filio*, b) með titilblaðinu einu breyttu »conscr. per
Egerhardum Olavium Isl. Philos. Baccal.«. í bréíi dags. Kmhöfn 20.
maí 1749 spyr Eggert Guðmund Sigurðsson(?) fóstra sinn margs. er
snertir þetta rit. Andvari III. bls. 146 — 152.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
