Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
182
Vér skulum þá ad lokum meö fám orðum gjöra grein
fyrir rannsóknum Sveins Pálssonar og þýðingu þeirra fyrir
þekkinguna um náttúru Islands. Frá þvi er Eggert Ólafsson
leið og til þess fram yfir miðja 19. öld jók enginn maður
jafnmikið þekkinguna um Island einsog Sveinn Pálsson. en
rit hans urðu ekki að nægilegum notum af því þau ekki voru
prentuð. Um almenna landfræði Islands og staðalýsingu
geymir ferðabók Sveins mikinn fróóleik, þar eru margar
lýs-ingar héraða allitarlegar og ótal margt er snertir eðlislýsingu
landsins. Þó Sveinn sjálfur ekki færi mikið um öræfi Islands
og þannig ekki bætti beinlínis miklu við þekkinguna um
há-lendið. þá safnaði hann þó frásögnum kunnugra alþýðumanna
i eina heild, svo lýsing hans á öræfum, fjöllum og jöklum
varð hin yfirgripsmesta sem til var fram á vora daga. Eins
og fyrr hefir verið frásagt gekk Sveinn sjálfur á hæstu jökla
landsins Öræfajökul, Eyjafjallajökul og Snæfell og auk þess
á Heklu og Skjaldbreið. Það er eptirtektarvert að
Islend-ingar (Eggert, Bjarni og Sveinn) bvrja vísindalegar
fjallarann-sóknir jafnsnemma og Svisslendingar, en í útlöndum liafa
menn ekkert um það vitað af því svo fáir kunna hinar
nor-rænu tungur. Jöklarit Sveins Pálssonar var á þeim timum
framúrskarandi og Sveinn hefir séð og grunað margt um eóli
jöklanna, sem seinna er komið fram og sannað, hann lýsir
lagskiptingu jökulissins og myndun sprungna og íshnúka alveg
rétt, hann getur um áhrif jökla á undirlagið og hvernig þeir
mola steina undir sér og aka á undan sér grjótöldum, hann
lýsir hreyfingu skriðjöklanna og seigju-rennsli jökulíssins o.
m. fl. Sveinn safnaði ennfremur skýrslum um brevtingar
skriójökianna, um jökulhlaup og eyðing byggða, hann mældi
hæó sumra jökla og ýmsra annara fjalla með
loptþyngdar-mæli o. s. frv.
Þekkingunni um jarðfræói Islands fer mjög fram við
rannsóknir Sveins Pálssonar. Eggert Olafsson hafði revndar
gjört margar ágætar athuganir, en þær voru einstakar og
sundurlausar og hann átti örðugt með aó tengja þær saman
og fá yfirlit yfir myndun landsins, enda var jarðfræðin á hans
dögum mjög skammt komin. Sveinn Pálsson kemst i þessu
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
