Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
188
og sem jafnan verður að smámennin ganga í flestu feti framar
en lærifeður þeirra svo kenningarnar verða að öfgum og
af-skræmi. Framan af öldinni var margt öþjöðlegt i kaupstöð-
r
um og sævarplássum og trúin lítil. Arni Helgason lýsir
ástandinu í Reykjavik rjett eptir aldamótin á þenna hátt í
líkræðu, er hann hélt yfir ísleifi Einarssyni háyfidómara;
Is-leifur bjó i Reykjavík á árunum 1800-1806. en fluttist svo að
r t
Brekku á Alptanesi: »Isleifur Einarsson kom hingað til
Suður-landsins á þeim árum er ekki voru falleg; þá var það haldið á
sínum stöðum ósómi að tala islenzku, þó íslenzkir menn væru;
þaö hét næstum því hið sama að vera íslenzkur og að vera
villu-dýr; þá prédikuðu verzlunarmenn í sinum búðum — mér er
það minnisstætt frá mínum yngri árum — fyrir sjómönnum
og húsmönnum, að öll kristin trú væri diktaður hégómi, að
Kristur hefði aldrei komið á þessa jörðu og þar fram eptir
götunum^1
Magnús Stephensen var einsog fvrr hefir verið getið
all-fróður í náttúruvísindum og svo var um fleiri menn frá 18.
öld, sem lifðu fram á hina 19., en þegar ný kvnslóð fór að
vaxa upp varð mikil breyting i þessu efni, hugir manna
sner-ust i aðra átt og mestan hluta 19. aldar eru flestir Islendingar
algjörlega fráhverflr allri náttúruskoðun, það eru ekkinemastöku
menn á stangli.sem nokkuð skvnbragð bera á þessar fræðigreinir.
komst sá orðrómur á í útlöndum, sem síðan hefir haldist, að
t
Islendingar gætu ekki fengist við neitt nema fornfræði og nor-
t
ræna málfræði, enda jókst þekking Islendinga í þeim greinum
stórkostlega á 19. öld. íslendingar höfðu og almennt mjög litla
ánægju af fegurð náttúrunnar og á fvrri hluta 19. aldar eru fagrar
náttúrulýsingar tiltölulega fátiðar hjá skáldunum, nema hjá
Jón-asi Hallgrímssvni og Jóni Thoroddsen. Alþýða manna dæmir
fegurð náttúrunnar opt eingöngu eptir búsældinni, það sem er
grasi vaxið er fagurt, en allar grasleysur Ijótar, hvernig sem þær
eru að ööru leyti. Aldrei datt mönnum í hug að gjöra krók
á leið sína til þess að skoða náttúruafbrigði eða fagurt lands-
Árni Helgason: Ræður haldnar við jarðarför Isleifs Einarssonar.
Kaupmannahöfn 1887-8vo. bls. 14.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
