Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
231
myndun íslands annaðhvort áður en hann kom til landsins
eða í bvrjun ferðarinnar, tekur hann því lítið tillit tii þess
sem hann sér, nema ef hann heldur að það standi heima við
þær hugmyndir. sem hann hefir skapað sér, hinu skiptir hann
sér ekki af eða sér það ekki. Aðalályktanir Krug von Nidda
um myndun landsins eru hégómi og hugarburður, en ritgjörð
hans inniheldur þó margar athuganir sem höfðu þýðingu á
þeim tíma og munum vér geta þeirra seinna. Lýsing hans á
basaltfjöllum, göngum og geislasteinsmyndun í blágrýíisholum
er t. d. góð og nákvæm. Höf. segir að jarðmyndun Islands
sé m.jög einföld og óbrotin, hann segir að »trapp« sé aðalefni
r
Islands að austan og vestan, en yfir landið þvert gangi belti
af »trakyti«(!) og undir trakytmyndanir telur hann alt mó-
bergið(!). Myndun landsins hefir eptir kenningu K. von Nidda
orðið á þann hátt, að »trapp«lögin er lágu i botni Atlants-
hafsins sprungu i sundur og upp um hina geigvænlegu gjá vall
brennandi trakytleðja, er hóf trapplögin svo að Island reis úr sæ;
höf. kom eigi til Vestfjarða, en hann þykist sannfærður um,
að þar muni vera kjarni af trakyti, sem hafi lvpt þeim skaga
upp frá mararbotni. I þá daga höfðu jarðfræðingar í útlönd-
um þá hugmvnd að fjöll, fjallgarðar og heil lönd hefðu hafist
af þrýsting gosgrjóts að neðan; þessa hugmynd heimfærir
K. von Nidda strax upp á Island áður en hann hafði skoðað
nokkuð, sér trakyt1 á fáeinum stööum og ætlar að sú berg-
tegund hafi verió hinn hreifandi kraptur og til frekari fullvissu
skapar hann sér trakytbelti yfir þvert landið, þó það hafi aldrei
verið til. Blágrýtið hefir að ætlun höf. myndast við gos á
mararbotni og höfðu jarðfræðingar þá skoðun lengi fram eptir
öldinni. Krug von Nidda skrifaði lika ritgjörð um heitar
upp-t
sprettur á Islandi2 og lýsir þar Geysi, Strokk og hverunum i
’) í þá daga og lengi fram eptir kölluðu menn >líparit«ið »trakyt«,
en sjónauka-rannsóknir hafa sýnt. að þetta eru tvær bergtegundir; það
grjót, sem nú er kallað »trakyt«, hefir ekki enn fundist á íslandi með
vissu.
3) 0. Erug von Nidda: Ueber die Mineralquellen auf Island (C. I. B.
Karsten’s Archiv fur Mineralogie. Geognosie o. s. frv. IX. Berlin 1886
bls. 247—284).
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
