Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Sævarbotn.
17
götvast heíir viö hinar nýjustu rannsóknir.1) Grunnsævis-
botnmyndanir með sandi og landleðju ýmislegri ná aðeins
yfir grunnsævispallinn sjálfan og eru kalkefni i þeim til-
tölulega mjög litil (0,01—0,35°/o) eins og i leirnum á landi,
Fyrir neðan hundrað faðma dýpi tekur við grár djúpsævar-
leir og nær hann viðast niður að 500 faðma dýpi og sum-
staðar lengra. f*essi ljósgrái leir myndar viðast breiða rönd
fyrir utan pallinn og tekur yfir allan hrygginn; lengst nær
hann út til hafs fyrir Austurlandi, en skemst fyrir sunnan,
þvi þar er snardýpi mest. Kalkefni i þessum leir eru nokkuð
meiri (0,26—6,14°/o), og aukast þau er neðar dregur. í^á kemur
frá 500 faðma dýpi niður að 1000 föðmum mógrár leir
(Overgangsler) og breiðist hann mest út fyrir sunnan Island.
/
A þúsund faðma dýpi tekur við «globigerina«-leir, þó hann
sé á stöku stað grynnra eins og t. d. á
Reykjaneshryggn-um, oftast er þessi leirtegund 30 mílur frá landi; leirinn er
vanalega ljósmórauður og kalkríkur (46°/o), en kalkefnin
minka er neðar dregur, niður að rauða úthafsleirnum, sem
er þvi nær kalklaus, en sá leir er hvergi nærri Islandi.
Kalk-efnin minka þannig tiltölulega upp og niður, nærri landi
blandast landleðjan saman við og verður yfirgnæfandi yfir
leifar kalkskelja af smádýrum, svo verður aftur miklu meira
af þeim, en neðar leysir kolsýran þær i sundur, svo
kalk-efnin hverfa á hinu mesta dýpi.
Gosgrjótsmenjar, aska, gjall og hraunmulningur
smá-gjör, eru eðlilega mestar á mararbotni nærri
eldfjallalönd-um, kringum Island, Færeyjar og Jan Mayn, en þær taka
lika yfir allan hrygginn milli Islands og Færeyja og hljóta
þær bergtegundir að eiga uppruna sinn á hryggnum
sjálf-um, en eru ekki aðkomnar; þetta með öðru sýnir, að
hrygg-urinn er úr brunagrjóti einsog löndin, sem hann liggur á
milli. Eins er mikill mulningur af gosgrjóti á hryggnum
milli íslands og Grænlands, en þar er þó víða jökulgrjót
og jökulleðja ofan á, sem berst með hafisum frá austur-
Sérstaklega á Ingólfs-leiðangrinum, sem Danir gjörðu út á
ár-unum 1895 og 1896. O. B. Böggild: Havbundens Aflejringer (Den
•danske Ingolf-Expedition I,3 Kbh. 1899 bls. 1-86 4«).
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
