Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
84-4
Stöðuvötn. 352
stefnumii, djúp og holuð einsog afiöng þró i blágrýtið, en
haft eða höft fyrir framan þau úr blágrýti og
isaidarruðn-ingi, sem ekist hefir fram dalina og upp úr vatnstroginu.
Skorradalsvatn og Lagarfijót eru stærst og alþektust vötn
af þvi tagi, en tii eru ýms önnur miklu minni, en fiest eru
þau grunn. Vesturhópsvatn er lika skál i blágrýti, þó eigi
sé beinlinis hægt að telja það með dalavötnum. Sumstaðar
hafa vötn stiíiast í dölum af jökulöldum og skriðum, þannig
t. d. Vatnsdalsfióð i Húnavatnssýslu, Stefánsstaðavatn i
Skrið-dal, vötn hjá Hólum i E^^jafirði, i Villingadal, i Stiflu og
viðar, sum þeirra eru djúp, önnur grunn. Sumstaðar hafa
ár stiflast af urðarskriðum og af hraunum og myndað
uppi-stöðulón, og sumstaðar eru vötn í botnum og skálum
fjall-dala, þau eru flest smá, en djúp og lukt hömrum á þrjá
vegu (Nykratjörn hjá Svarfaðardal, Hraunsvatn hjá
Öxna-dal). Viða eru allstór vötn á takmörkum milli móbergs og
blágrýtis, er hafa holast út á ísöldu (Eeyðarvatn, Hvalvatn),
og hefir isaldarruðningur mikill sópast upp úr þeim. í*ar
sem hálendi eru öldumynduð með isnúnum ásum og holtum
eru oft vötn i lautunum i isaldarruðningi, og sumstaðar
i isnúnum berghvilftum, þannig eru mörg vötn á
Jökul-dalsheiði, Arnarvatnsheiði og Tvidægru i stórum hópum;
undirlagið er viðast grágrýtishraun með lausagrjóti ofan
á, sumstaðar eru miklir mýraflákar og ótræðisflóar
kring-um vötnin, einkum á Tvidægru. I gömlum og þykkiun
isaldarruðningi eru viða djúpar skálar fyltar vatni;
tjarnir i slikum hvilftum eru sumstaðar 100—150 fet á dýpt,
þær hafa liklega myndast seint á isöldu þar sem stórir
jökuihnausar lengi lágu óbræddir undir malarþaki, en
bráðn-uðu svo og létu eftir sig djúpa lægð. Svipaðar hvilftir eða
ker myndast enn á Skeiðarársandi og Mýrdalssandi eftir
hlaup, þar sem stórir jakar bráðna, og eru slik ker öft
háskaleg fyrir vegfarendur, af þvi kviksyndi er i kringum þau
af leirleðju. A árbotnum myndast iika stundum smáker,
þar sém grunnstingull heflr lengi haldist, eða jakar h’afa
verið fastir i aurunum og bráðnað þar.
Fram með ströndum tslands eru viða lóna-vötn, er
skiljast frá hafi af mjóum malarrifjum og eiðum og eru þau
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
