Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
4
Jöklar.
álfu heims, þeir eru að eöli og útliti svipaðir hinum miklu
jökulflákum heimsskautalandanna, en eru aftur miklu minni
en þeir. Það er einkenni þeirra jökla, að hjarnflákarnir eru
afarstórir, svo skriðjökulstanganna, sem ganga niður úr
rönd-um þeirra, gætir lítið, þó þeir oft séu afarstórir í sjálfu sér.
Jöklum á fjallgörðum Evrópu er aftur þannig varið, að
hjarnflákarnir eru tiltölulega litlir, en skriðjöklarnir
hlut-fallslega afarlangir. íslenzkir jöklar likjast í þvi jöklum á
Grænlandi og Spitzbergen, að hájöklarnir, uppspretta
skrið-jöklanna, eru víðáttumiklir hjarnfiákar með flatvöxnum
fannabungum, en skriðjöklarnir eru stuttir tiltölulega, þó
flat-armál þeirra oft sé mikið. Til samanburðar má geta þess,
að á Aletschjökli, í svissneska héraðinu Wallis, er
hjarnflák-inn tæpar 2 ferh. milur á stærð (9972 ferh. kilom.), en
skrið-jökullinn, sem þaðan gengur, 3/s úr ferh. milu (29.5 ferh.
kilom.), lengd jökulsins er rúmar 2 mílur (lö1/^ km.) og
breiddin 954 faðmar. Aletschjökull er stærsti jökull i
Alpa-fjöllum. Dyngjujökull gengur norður úr fannflákum
Yatna-jökuls, sem er 150 ferh. milur á stærð, hann er 4 milur á
breidd, 3—4 milur á lengd, og 7 ferh. milur að flatarmáli,
og þó eru Skaftárjökull og Brúarjökull enn stærri.
Flestir jöklar á Islandi eru viðáttumiklar hjarnbreiður,
sem þekja hæstu bungur hálendisins, en þessar bungur eru
i raun og veru smá hálendi uppi á hinu stóra aðalhálendi;
upp úr hjarnbreiðunum standa á stöku stað klettar eða
tind-ar, og fjölgar þeim þegar nær dregur útjöðrunum, og þá
koma víða fram núpar og kambar undan jöklinum, sem
hvelfir sér eins og skjöldur yfir hrjóstrug og víðáttumikil
fjalllendi, er hverfa undir fannbreiðunni. Á yfirborði hájökla
er lítið um grjót, steinn sést þar sjaldan eða aldrei, en grjótið
kemur fram i jökulröndunum og i skriðjöklunum, sem oft
eru alsvartir af steinum, sandi og aur. Halli hinna stóru
skriðjökla er oftast litill, en smájöklar i skörðum og
fjalls-hlíðum eru oft mjög brattir og eru þá kallaðir falljöklar
eða hrunjöklar, þegar iselfan á örðugt með að haldast
saman sakir brettu. Undir miðjöklum íslands eru viðast
mjúkar bergtegundir, móberg og þussaberg, en þó allvíða
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
