Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Katla.
147
námsöldum. þó þess sé eigi getið og þjóðsagan i Landnámu
um vatnsveitingar þeirra Loðmundar á Sólheimum og Prasa
í Skógum er ef til vill bygð á óljósum fornsögum um stórt
hlaup úr Mýrdalsjökli. A árunum 1245 og 1262 er getið
um eldsuppkomur i Sólheimajökli með miklu öskufalli, ætla
sumir að þá hafi Katla gosið, en hlaupin runnið niður farveg
Jökulsár á Sólheimasandi, en vel getur lika verið. að þá
hafi eldur verið uppi á einhverjum öðrum stað i jöklinum.
Næsta Kötlugos var Sturluhlaup 1311, þjóðsögur geta þess,
að íbúar allir i Lágeyjarhverfi hafi þá farist, nema Sturla
nokkur Arngrimsson og ungbarn eitt. Pegar hann sá
hlaupið koma, hljóp hann inn og greip barn úr vöggu,
komst út og upp á jaka, sem i þvi flaut að húsagarði, barst
jakinn svo út á sjó og austur með landi. unz hann rak upp
á Meðallandsfjöru1). 1416 var Kötlugos, sem kallað er
Höfða-hlaup, liklega af þvi það hefir stefnt á Hjörleifshöfða, »brendi
það gos mikinn dal i jökulinn og varð þar af öskufall mikit,
svo lá við skaða« segir Lögmannsannáll. Hinn 11. ágúst
1580 hljóp Mýrdalsjökull fram með eldgangi. suður hjá
Pykkvabæjarklaustri, svo bæir eyddust, en ei sakaði fólk.
Dunur og dynkir heyrðust langar leiðir, en isjakar stóðu á
40 faðma dýpi. Næsta Kötlugos með hlaupi, sem fyr var
getið, hófst um morguninn 2. september 1625, og lagði
ösku-mökkinn austur yfir Skaftártungu og Siðu og voru sveitir
þessar þá alveg huldar i myrkri og engin skima sást af
dagsbirtu, en þá var sólskin og bezta veður i Alftaveri og
fram með sjó. Hinn 7. september veik vindurinn til
út-norðurs og dreif öskumökkinn yfir Alftaverið, var myrkrið
þá svo þykt og áþreifanlegt, að menn varla heyrðu liver
annars kall, þó nálægt hver öðrum stæði; menn urðu að
haldast i hendur og þreyfa sig fram milli bæjarhúsa. Altaf
gengu þrumur og eldingar með stórbrestum, og hrævarljós
léku um hatta og klæði manna. Askan varð þann dag í
ökla i Alftaveri og með henni rigndi hnefastórum steinum,
sem voru svo brunnir, að þeir héldust eigi saman, þegar
Sbr. fjóðsögur og munnmæli. Rvík. 1899, bls. 125—127.
10*
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
