Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
164
EldfjölL.
sennilega hefir þá gosið i Yatnajökli eða einhversstaðar i
Odáðahrauni. 1477 gengu norðanlands öll ósköpin á af
eld-gangi, sandfalli og ógurlegum drunum, af þessum undrum
þreifst fénaður eigi við, en þó var snjólaus jörð, þá var á
þriðjudaginn fyrsta i einmánuði samkoma lærðra og leikra
á Grund i Eyjafirði og heitbréf staðfest til þess að afstýra
þessum ógnum. Hvergi er þess getið, hvar eldur þessi hafi
verið, og getur hugsast hann hafi komið upp i Odáðahrauni
eða i Yatnajökii norðanverðum. 1638 er þess getið, að
eldur hafi komi upp 27. febrúar með miklum glæringum, en
vötn á Austurlandi fyltust fióði og báru mjög mikinn
vikur á sjó út. Gos þetta hefir verið einhversstaðar i
Yatna-jökli.
Stærsta eldfjallið i Yatnajökli er Oræfajökull, sem
gengur einsog geysimikill höfði frara úr aðaljöklinum,
hon-um hefir áður verið lýst i jöklaþættinum. Oræfajökull hefir
gosið 4 sinnum, svo sögur fara af, 1341, 1350, 1598, 1727,
um þrjú hin fyrstu gos eru frásagnirnar mjög óljósar; 1341
er sagt i annálum að eldur hafi verið uppi i
Hnappavalla-jökli og ekki meir. Frá gosinu á miðri 14. öld er meira sagt
i annálum, sökum þess að af því leiddi stórkostleg slys,
einsog fyr var getið, en annálana greinir mjög á um ártalið.
1598 er sagt að Öræfajökull hafi hlaupið i sjó fram, 10.
nóvember, og tók af vegu alla, má vera að Kviárjökull hafi
þá hlaupið og Stórugrjót myndast, en hlaupin 1350 og 1727
runnu vestur. Jakarnir voru lengi eftir á sandinum. Frá
Skálholti sást eldurinn i 8 daga og eystra var svo mikið
myrkur af öskufalli, að varla sá á hönd sér. 1727, 4. ágúst,
gaus Öræfajökuii með miklu hlaupi, sem fyr var lýst.
Ösku-fall og grjótflug stóð i þrjá daga með hinu mesta myrkri;
grjótflugið var svo mikið i Öræfum, að þeir sem út komu,
urðu að hafa keröld eða skjólur á höfði, til þess að meiðast
ekki. Eldurinn virtist, koma úr 5 eða 6 gjám, og þrumur
og leiftur gengu i sifellu. Eldgangurinn hætti eigi með
öllu fyr en 25. maí 1728. Gos þetta gjörði mikinn skaða,
mjög stór svæði af landareign Sandfells gjöreyddust,
Svína-fell og Skaftafell skemdust mjög af öskufalli. Eftir gosið
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
