Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Surtarbrandur.
277
algengastar, en eitthvað dálitið af surtarbrandi finst þó
annars i fiestum blágrýtishéruðum einhverstaðar i
fjöll-unum.
Leir- og sandmyndanir þær, sem fylgja
surtarbrandin-um, eru langþykkastar á Vestfjörðum, einkum við
Brjáms-læk (130—190 fet) og Steingrimsfjörð (100—120 fet), en
annars sjaldan meir en 20—30 fet. Hraunlög úr blágrýti
liggja undir og ofan á og hafa þau stundum brent leirinn,
er þau runnu yfir hann. Stundum eru millilög af blágrýti
innanum leir og surtarbrand, og oft liafa gangar brotist i
gegn og haft áhrif á mókolin, leirinn og surtarbrandinn.
Leirinn er oftast rauður eða hvítur, stundum mórauður,
grænn eða grár; stundum er hanii harður og svartur af
jurtaefnum og klofnar i þunnar flögur, það ^alla menn
steinbrand. I rauða og græna leirnum eru oft járnblandnir
leirhnúðar, ýmislega lagaðir, og stundum jurtasteingjörvingar
innan i þeim. I hvita leirnum, hinum smágjörvasta, liggja
stundum einstök blöð milli laga, stundum er mikill urmull
þeirra fergður saman i þunnar rákir. I hvita leirnum er
stundum mjög mikið af líparitvikri, smáum og stórum,
eink-um sunnanvert við Steingrímsfjörð og nærri Hreðavatni,
þar virðast vikurgos hafa eytt skógana. AIilli leir- og
sand-laganna eru sumstaðar móbergslög og hnullungalög og
yfir-leitt er lagskiftingin öll margbreytileg. I samanburði við
alla surtarbrandsmyndunina eru mókolalögin sjálf og hin
eiginlegu surtarbrandslög mjög þunn, en af því svartur
steinbrandur oftast fylgir þessum lögum, halda ófróðir menn
vanalega að þau séu miklu þykkri en þau eru í raun og
veru. A sumum stöðum er aðeins eitt þunt
surtarbrands-lag. sumstaðar 2 eða 3 með steinbrandi eða leir á milli og
oft er surtarbrandurinn svo nátengdur leirnum, að notagildi
hans til eldsneytis verður mjög litið. Surtarbrandslögin eru
oft mjög misþykk á nálægum stöðum, oftast aðeins fáir
þumlungar, sjaldan þykkri en 1—2 fet, þó það komi fyrir
á litlum köflum á fáeinum stöðum að þyktin geti orðið 4—6
fet. Sumstaðar hafa fundist steingjörðir (kisilrunnir) tré-
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
