Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
311 Myndunarsaga Islands.
niður fyrir sævarborð, nema þeir kaíiar sem upp standa og
vér höfum talið.
Hér og hvar við strendur Norðurhafsins eru leifar af
sæmyndunum frá júratima, t. d. á Spitzbergen, á Andö i
Noregi, á austurströndu Grænlands, sem fyr var getið, og
svo undir blágr)?ti á Irlandi og Skotlandi. Petta sýnir, að fiói
mikill, en liklega fremur grunnur, hefir á júratíma gengið að
norðan suður eftir, þar sem hið norðlæga Atlantshaf nú er,
og líklega hefir þá verið grunt haf, þar sem Island nú er; þó
vita menn það ekki með vissu, af því jarðmyndanir þær,
sem eru undir blágrýti Islands, koma hvergi i ljós. A
júra-og kritartíma var lítið um eldgos, kyrð yfir náttúrunni og
sjaldan byltingar, en þá mynduðust þykk jarðlög, sem
inni-halda miklar dýra- og jurtaleifar. Pegar tertieri timinn
byrjar, urðu stór eldgos og miklar breytingar á innbyrðis
stöðu láðs og lagar. Pá risu stórir fjallgarðar sunnan til i
Norðurálfu, en á svæðinu milli Grænlands og Skotlands
ullu upp úr jörðu þúsundir hrauna, sem hlóðust upp i
há-lendi, sem náði yfir Atlantshafið þvert. Af þessu hálendi
er Island litið brot, sem hefir einangrast frá öðrum löndiun
við það, að mikill hluti hraunhellunnar sökk i sjó. Pað
sést víða um jörðu á ýmsum tímabilum jarðsögunnar, að
eftir mikil gos sigur jarðskorpan meira eða minna á stórum
svæðum.
Blágrýti virðist vera undir öllu Islandi, þó það sé hulið
af molabergi, yngri hraunum og ísaldarruðningi um
miðj-una. Blágrýtishellan er á Austfjörðum að minsta kosti 10
þúsund fet á þykt, en eldri myndanir, sem undir liggja,
sjást hvergi. Blágrýtislögin hallast víðast 3—5° innundir
móbergsbeltið um mitt landið, þó hefir hellan viða brotnað
og einstök stykki sigið sérstaklega, eða stórir stapar standa
óhaggaðir. Blágrýtisfjöliin á Islandi hafa þurft afarlangan
tíma til að myndast, liraunstraumar svo hundruðum eða
þúsundum skiftir hafa runnið hver yfir annan og oft hefir
alllangur timi liðið milli gosanna, svo jarðvegur, leir- og
hnullungalög gátu myndast. Um miðbik miocene-tímans
hefir verið langur hvildartimi, svo stórir skógar breiddust
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
