Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Árferði.
887
sem gengu yíir alt land 1783—85 og voru nærri búin að
gera út af við þjóðina. Vorið 1783 var gott og blitt, en
hinn 8. júni hófust hin miklu Skaftárgos eða Síðueldar.
sem dreifðu ösku og ólyfjan yfir alt land. Nokkru áður, í
mai-mánuði, var hafis kominn að Norðurlandi, svo grasvexti
kopaði, en öskurykið skemdi jarðargróður, svo peningur
gekk hungraður um hásumar og eirði hvergi, og varð
hey-skapur hinn bágasti, menn urðu þá þegar viða að skera
þriðjung eða helming nautgripa. Vetur lagðist snemma að
og var veðrátta mjög óstöðug með hrakviðrum, blotum og
jarðbönnum á víxl, en hafís kom aftur i janúarmánuði 1784,
en um vorið dó nautpeningur og sauðfé unnvörpum af
liða-veiki, brixlum og innanmeinum og hófst þá almennur fellir,
sem gekk um alt land á árunum 1784—85 og strádrap fénað
manna. Féllu þá sem fyr var getið (II, 102) 53 °/o af
naut-gripum, 77 °/o af hestum og 82 °/o af sauðfé. Pessu fylgdi
manndauði mikill af sulti og sóttum þeim sem hungrinu
fylgja, og er talið að á árunum 1784 — 85 hafi dáið 9238
manns fieira en fæddist á þeim tveim árum, og á árunum
1779—85 dóu til samans 10354 fleiri en fæddust. 1786 var
kalt vor með hafisum og þá gekk bólan, sem tók burt
fjölda þeirra, sem hungur og sultarsóttir höfðu leift. Pá
batnaði árferði nokkuð, en 1790—91 var alstaðar hart og
hafísar kringdu um land frá Látrabjargi að E-eykjanesi og
nokkrir jakar hröktust inn að Hjörsey á Mýrum; næsta
vetur kom líka hafis, þá voru frost mikil og lagnaðarisar,
vorið var kalt og irni sumarið fór aldrei klaki úr jörðu.
Hin seinustu ár aldarinnar kom hafís við og við og
veðr-átta var umhleypingasöm, en árferði þó yfirleitt betra en
áður, kvikfénaðartalan jókst nú mjög og fólkinu fór smátt
og smátt að fjölga. Fólkstalan mun eftir móðuharðindin
hafa verið komin dálitið niður fyrir 40 þúsund, en var
aft-ur orðin 47 þúsund 1801; nautpeningi fjölgaði frá 9996 árið
1784 upp í 20325 1804, sauðfé á sama tíma frá 42243 til
218,818, hestum frá 8395 til 26524. Þjóðin og
atvinnuveg-irnir náðu sér því furðanlega fijótt aftur eftir allar hinar
miklu hörmungar, sem yfir liöfðu gengið.
25*
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
