Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
70 Jarðaverit
Eyjaíirði metnar til dýrleika á 336 hdr. nú á 201 og 11
jarðir í Ölfusi1) metnar á 280 hdr., nú á 173 hdr. Árið
1563 tók Páll Stigsson höfuðsmaður 18nesja- og sævarjarðir
af Skálholtsstað, þær voru án kúgilda metnar á 434 hdr.,
nú á 358 hdr., biskupsstóllinn fókk aftur 17 jarðir i
Borgar-firði, þær voru metnar á 428 hdr. nú á 316 hdr.
Samanburður jarðarverða á vmsum öldum er mjög
hægur, þegar metið er eftir landaurum, en örðugra er
við-fangs, þegar jarðaverð eingöngu hafa verið ákveðin i
pen-ingum; peningaverðið hefur verið svo afar mismunandi á
vmsum timum. enda hefir hlutfallið milli peninga og
land-aura á Tslandi aldrei verið rannsakað. Björn Þorleifsson
hirðstjóri borgaði Kristjáni konungi hinum fyrsta 400 nobila
fyrir allar jarðir Guðmundar Arasonar á Reykhólum árið
1466; nóbel var gullpeningur með hérumbil 36 króna
málm-verði, en kaupverð hans hefur verið miklu meira en svarar
til þeirrar upphæðar nú á dögum. Þegar stjórnin. 1674 og
1675, seldi Hinrik Bjelke höfuðsmanni margar jarðir á Islandi.
var hundraðið i jörðu, upp og niður, metið á 8 rd. specie, en
kúgildið á 3 rd. specie, og 1701 segir Árni Magnússon. að
jarðarhundraðið á Islandi hafi. verið selt fyrir 6—8 rd. Nú mun
jarðarhundraðið alment vera metið á 150 krónur. eða lítið þar
fyrir ofan og neðan.2) fyrir seinustu aldamót var það oftast
metið 100 kr. í hlunnindalausum jörðum.3) Ef þau 86,189
r
hundruð, sem jarðir á Islandi nú eru taldar, væru metin
J) Tveim jörðum, sem þar eru nefndar, er hér slept. af því mat
á þeim vantar í hina seinustu jarðabók.
s) Sbr. Landhagsskýrslur 1907. Rvík 1908, bls. 42.
3) Indriði Einarsson segir í Iðunni II. 1916, bls. 31, að hvert
jarðar-hundrað um alt land hafi síðan 1907 hækkað í verði um 100 kr.. (uppí 250
kr.) en það getur eigi verið rétt, einsog sést af sölu jarða víðsvegar um
land. þjóðjarðasölu o. fl. Virðingar er á Islandi sjaldan að marka og
féglæfrasala á ýmsum jörðum nærri Revkjavík hefnir sín síðar. Pegar
snögg breyting verður á þjóðarbúskap, eins og nú hefur orðið á
ls-landi, með mikilli aukning gialdmiðla og notkun lánstrausts til hins
ýtrasta, verður eigi komist hjá uppbólgnun og útþynning verðmætis.
Pað er því varúðarvert að byggja fastar framtíðar-áætlanir á slíkum
fyrirbrigðum, þegar hai-ðnar í ári, atvinnuvegir verða fyrir áfellum eða
útlend lán bregðast, fellur slíkt tildursverð fljótt niður úr öllu valdi.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
