Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
174
Mýrar og engjar
eru skornar upp með torfljá, sem hefir sérstaka lögun og
þverskaft eða handfang,1) undnar upp og hringaðar og svo
reistar til þurks. Torfurnar eru mismunandi að þykt, stærð
og efni, eftir þvi til hvers á að brúka þær. Torfstrengir
eru aflangar torfur kallaðar, sem notaðar eru í húsveggi
milli hnausalaga eða þá eingöngu; þá er sérstakt torf rist
á hey, heytorf, það var til forna kallað létorf, líklega af
þvi það hefir verið rist upp með vanalegum ljá, áður menn
fundu upp sérstaka torfljái eða fengu þá frá útlöndum.
1384 er talað um desjatorf,2) liklega sama sem heytorf, sem
brúkað hefir verið á heydes. I sumum mýrum fæst torf með
sterkri og seigri grasrót, sem notað er til reiðinga, er þar
kölluð reiðingavelta; er sagt, að slíkt torf helzt þekkist á
horblöðku, er þar vex einungis.8) og er horblaðka stundum
kölluð reiðingagras. Það er auðvitað, að af öllum
torf-skurðinum verður töluvert jarðrask, þegar þar ofan á
bæt-ist öll hnausastunga til húsa og garða. A mýrajörðum verða
sumstaðar torfpælur að graslausum fenjum, vatnsrotum og
dælum, en þar sem torf er skorið á valllendisjörðum, má viða
sjá stór ber svæði eða flög hringinn í kringum túnið, meira
að segja sumstaðar inni í túninu sjálfu. Yanalega eru sléttustu
blettirnir teknir til torfskurðarins, og verða þar báróttar
reinar á eftir. Mest af þessu torfi er haft á heyin, sem á
Suðurlandi eru þakin aðeins að ofan, en á Norðurlandi eru
þar að auki þaktar hliðar og endar heyjanna.
*) Par sem
hlöðum hefir fjölgað að mun á seiuni árum, hlýtur það að
hafa haft töluverð áhrif á torfristuna, af þvi miklu miuna
í bók M. Gruners eru myndir af íslenzkum torfljám (bls. 58—
59); þar segir og, að likir ljáir (heidelehn, le, lehe) séu notaðir á
"Pýzkalandi á Lúneburgerheide. í Fornbréfasafni er oft getið um
torf-skera fyrr og síðar, en torfljár er fyrst n-efndur 1470 (Dipl. isl. Y, bls.
557) og við og við síðar.
2) Dipl. isl. III, bls. 873.
3) Gömul Félagsrit I, bls. 175—176. I æfisögu Jóns
Steingríms-sonar (bls. 27) er getið um karl, sem á dag »risti 80 reiðinga og skar
nærstrengina og álagsdýnurnar upp á 60«.
4) ísafold XVII, 1890. bls. 325.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
