Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
268
Xautpeiiiiigsrækt
var með handaíli, en á 19. öld voru sumstaðar til strokkar,
er gengu með vatnsafli, einkum nyrðrá, i Pingeyjarsýslu.
Xú eru skilvindur komnar um alt land og jafnvel á marga
bæi i afskektum bygðarlögum og hafa þær verið til mikilla
framfara að mörgu leyti.1) Bogi Th. Melstc’b vakti fyrstur
manna athygli alþvðu á skilvindum 1896 og gerði landinu
með þvi mikið gagn.2) 1 ýmsum héruðum hefir mikil
breyting orðið á mjólkurmeðferð og smjörgerð, siðan
rjóma-búin komust á stofn-
Hið fyrsta smjörbú á Islandi var stofnað 1900, hinn 10.
júli, á Syðra-Seli i Hrunamannahreppi, svo fjölgaði
rjóma-eða smjörbúunum smátt og smátt og 1910 voru þau orðin
33, á þeim voru það ár búin til 307 þús. pund af smjöri,
sem seldust fyrir 270 þús. kr., helmingur af þessu smjöri
r
var frá búum í Arnessýslu. Sum smjörbú lögðust niður, en
önnur komu i þeirra stað. Arið 1910 voru 12 smjörbú í
Árnessýslu, 6 i Rangárvallasýslu. i Borgarfjarðar og
Ping-eyjarsýslum 3 i hverri, 2 i Eyjafjarðar- og
Skagafjarðar-sýslum. en 1 í Skaftafells-, Kjósar-, Mýra-. Snæfellsness- og
Húnavatnssýslum. Félagatalan i smjörbúunum var 1910
1220, þau störfuðu að jafnaði 100 daga á ári (minst 40, mest
280 daga) og undir þau heyrðu 7000 kúgildi, sumt af þeim
voru sauðfjárkúgildi og voru 15 ær lagðar i kúgildið, nema
i fingeyjarsýslu, þar voru 12 ær taldar á móti kú.
Fólags-mönnum var að meðaltali 1902 borgaðir 64 aurar fyrir
smjörpundið, en 1910 75 aurar, enda hafði verð á islenzku
smjöri á þeim árum á Englandi hækkað frá 78 aur. upp í
92 aur. Pað hnekti sumum rjómabúum, að félagsmenn
hættu að færa frá og létu ærnar ganga með dilkum, og
stöku bú lögðust niður af þeirri ástæðu. Sjaldan hættu
bændur þó fráfærum, af því þeir hefðu hag af því, heldur
af þeirri ástæðu, að »ærgeymslan að sumrinu þótti erfið og
kostnaðarsöm. ?að fekst enginn til að smala eða vera hjá
*) »Skilvindan er öllum prédikunum betri til þrifnaöar og
hrein-lætia« segir fórhallur biskup í Nýju Kirkjublaði VIII. 1913, bls. 277.
2) Fjallkonan XIII. 1896 b\s. 149-150; XIV. 1897 bls. 73-74.
Sbr. Plógur VII, bls. 58.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
