Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Sjúkdómar nautpenings
277
fjörðum og líka syðra í Hvítársíðu, um Suðurnes og í
Arnessýslu; varð fyrst vart við sjúkdóm þenna í
Búða-kaupstað og hefur það líklega verið aðflutt næm sýki.1)
1765 gekk í Múlasýslum faraldur á hundum og kúm. það
hófst i Norðfirði;8) hefir sennilega lika komið með skipum
frá útlöndum. A 19. öld var sjaldan nokkur faraldur til
muna á stórgripum. Arið 1S68 var nautadauði i Miðdal i
Mosfellssveit og nokkrum árum siðar stakk sýki þessi
(miltisbruni) sór niður á ýmsum dreifðum bæjum á
Suð-vesturlandinu, 1871 — 72 á Ási við Hafnarfjörð. 1873
íHaga-vik i Grafningi, þar drápust 6 nautgripir á 2—3 dögum,
hestur sem snuðraði i gorinu, er slátrað var, drapst, og
hundur sem át nokkuð af innýflum lika. Sama
árvarnauta-fellir á Skáne}’ i Reykholtsdal og á Siðumúla, 1874 á
Hjálmsstöðum i Laugardal og á Háafelli i Miðdölum.3)
1890 drap miltisbruni 10 nautgripi i Arnarbæli i 01fusi4)
o. s frv.
Hinir algengustu sjúkdómar, sem þjá íslenzkan
naut-pening eru: doði eða lakasótt eftir kálfsburð, júfurbólga,
lungnaveiki eða heysótt og ýmsir meltingarsjúkdómar
(búk-hlaup, uppþemba). Kúabóla hefir gengið stundum, t. d. 1876
i Kjós og kringum Reykjavik ;6) lúsasótt á kúm var algeng
um Suðurland 1819.6) Auk þessara almennu kvilla kemur
svo stundum hinn hættulegi miltisbruni og ætlar Snorri
Jónsson dýralæknir að hann hafi oftast verið innfluttur með
út-lendum húðum. Hvort það hefur verið miltisbruni eða
ein-hver annar sjúkdómur, sem við og við bráðdrap nautgripi
á fyrri öldum vitum vér eigi. fá má enn geta þess, að
’) Árferði á íslandi, bls. 140-141.
") Árb. Esp. X, bls. 77.
s) Snorri Jónsson: Miltisbruni á stórgripum (Sæmundar fróði I,
1874. bls. 149—159). Víkverji I. 1873, bls. 100. Pjóðólfur XXV, 1873,
bls. 94, 122—123.
4) fjóðviljinn IV, bls. 112. 26. júní 1901 dó Jón söðlasmiður
Ás-mundsson í Reykjavík at að eta kjöt af kú, sem dáið hafði úr
miltis-bruna. (Almanak Pjóðvinafélagsins 1903, bls. 41).
5) Isafold III, bls. 83.
6) Klausturpóstur II. bls. 110.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
