Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
SauíMjárkyn
305
kj’nið i ýmsum landshlutum, svo mikil og föst séreinkenni
hafa örðuglega getað myndast, en smábreytingar eru mjög
tíðar. Einkenni hinna ýmsu afbrigða hafa enn ekki verið
visindalega rannsökuð.
Hinn fyrsti, sem eg heíi orðið var við að hafi flokkað
niður fjárkyn á Islandi á 19. öld, er Jón Espólín
búfræð-ingur, hann ferðaðist með stjórnarstyrk um Norður- og
Austurumdæmin 1851, til þess að grenslast eftir
búnaðar-högum manna. Hann segir, að í Norður- og Austuramti
megi aðgreina fjögur fjárkyn: 1° »Hið hábeinótta, mjóslegna
magurlendiskyn, það er lakast, en ær af því kyni mjólka
allvel á sumrin; 2° hið stórvaxna Húnavatnskyn, það er
holdugra og feitlagnara, ullarmeira og hraustara; 3° hið
há-beinótta, sivala öræfakyn, það er fallegt á fæti, og miklu
feitlagnast, og mjög harðfengt í sér; 4° hið lágfætta.
breið-vaxna Jökuldalskyn, það er harla holdugt og feitlagið. Pað
eru dæmi til að hrútar af þessu kyni hafi verið skornir 21/*
árs gamlir um haust með 34 pd. mörs og 9 fjórðunga (90
punda) falli. Menn hafa reynt að ná þessu kyni þar í
ná-lægum sveitum, og hefir það tekist ágætlega, afkvæmið
hefir orðið hraustara en stofnkynið sjálft, og tekið betur
eldi en fó alment gjörir. feir hinir ágætu heiða hagar,
sem eru i austurhluta amtsins, hafa hvatt menn til að stunda
betur fjárrækt en kúa, féð hefur haft að mestu fyrir sér
sjálft allan veturinn, og fitnað þó furðanlega rótt undir það
bændur hafa látið það í kaupstaðinn. fess vegna hefur og
fjárræktin orðið harla arðsöm, og menn hafa sinnt minna
allri annari kvikfjárrækt. Par er og lika fé, sem er afbragð
alls annars fjár á Islandi. I vesturhlutanum hafa menn
aftur betri engjar og grasgefnari, og þvi er þar fremur lögð
rækt við kýr, en sumarhagar eru þar litlir, og hefur þvi
heyskapurinn tælt menn til að ala fleira fé á veturna en
hagarnir hafa getað fóðrað til gagns á sumrin, og þar við
bætist, að ill meðferð að vetrinum til, þröng og óþrifaleg
fjárhús og vankunnátta i að velja það sem á er sett, hefur
gjört, að kynið er orðið toghært. þunnullað og veiklu-legU.1)
’) Ný Fjelagsrit XII, 1852, bls. 161—162.
20
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
