Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
310
Sauðfjárrækt
ar af Jökuldal þegar um 1830.1) Nú segir Hallgrímur Por-
bergssou, að ekkert einkennilegt só lengur við fó á Jökul-
dal og að yfirleitt hafi fjárrækt þar farið mjög aftur á seinni
árum, enda ekki lengur hægt að fá fjármenn, sem standa
þeim jafnfætis, er fyrr voru.2)
Fyrir miðja 19. öld tóku ýmsir að breyta sauðfó sinu
i Múlasýslum með kynbóta-úrvali, er stefndi sórstaklega að
þvi að auka fituna. Guttormur Pálsson prófastur (1775—
1860) segir i »Lýsingu Austfjarða«, að um miðja 19. öld
hafi mörgum unnist að bæta fjárkyn sitt svo, að þar sem
sauðir 30 árum áður skárust með 10 —15 pundum rnörs,
skárust þeir nú með 16—30 pundum, og »nokkrir hafa feng-
ið það fjárval, að þeir varla skera nokkurn sauð að hausti
t
með minna en 20 pundum«. Ur hábeinóttu og rennilegu
fó skapaðist á þann hátt nýtt kyn, »lágfætt og digurt,
bringan sivalvaxin að neðan, breið að aftan með allmiklum
fitusveppi framan á bringukollinum; einnig var jafnþykt
hold að finna á allri bringunni út undir bóga«.3) Um miðja
19. öld var tólg i afarháu verði, svo það borgaði sig mjög
vel að framleiða fó með miklum mör, nú eru alt aðrir
tim-ar. Urvali til fitusöfnunar á sauðfó hefir síðar sórstaklega
verið haldið áfram á Hólsfjöllum, þar er fram komið
ein-kennilegt fjárkyn, mjög feitlagið, hið svokallaða Fjallafé,
oftast með síðan kvið, sem stundum er dragsiður.
Einkenni-legt er það við þetta fó, að það getur eigi timgast af
sjálfs-dáðum. >grafa þarf ærnar niður um 1—2 fet til þess að
hrútarnir komist að þeim og lembi þær, meira að segja vill
til að þetta nægir ekki, þarf einnig að girða saman
kvið-inn á hrútunum — spenna gjörð utan um miðjan kviðinn
upp yfir hrygginn — til þess að tímgun eigi sér stað. í*að
er hryggslekjan, hinn mikli kviðui’ og mörfyllan i honum,
sem gerir hrútana ófæra til að annast af sjálfsdáðum tímg-
x) Búnaðarrit YIII, bls. 35.
*) Búnaðarrit XXII, bls. 306-307. 315-316.
s) Fjallkonan XV, 1908, bls. 4. far er fé þessu nánar lýst og
annmörkum á því.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
