Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Nionde häftet - Sigbjørn Obstfelder. Nokre minne frå personleg venskap og samver. Av Sven Moren
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Sigbjørn Obstfelder
visdom og gode råd til meg som yngre var. —
Nei den og den må du ikkje vera ilag med, sa
han. Nei, men eg skal føre deg til ein kunstnar
som arbeider, ein som vil koma til å ruve
høgt over alle oss andre, han heiter Gustav
Vigeland. (Andre dagen førde han meg til
Vigeland.)
Eg gjekk med mi første diktsamling, »Vers»,
i lomma. Ho var komen nyklekt og angande
av sverte fra Nikolai Olsens boktrykkeri.
Ho sutra der ho låg og vilde op or
klu-tane, som eit anna barn. Og tilsist måtte eg
syne dette mitt første smertens barn fram.
Obstfelder gjorde store augo og les lenge og
vei. Og gav meg sin dom: -— Det meste har
jeg hørt før, sa han, det er godt nok, men
det er ikke ditt. Men dette, dette er ditt! Eg
såg til mi undring at det galdt dei fåe og
hjelpelause dikt på nynorsk som stod sist og
som eg hadde ottast mest for. Dette er ekte.
Og so er det norsk. Og det er ein føremun so
stor at du veit det ikkje. Eg lid under at alle
ord i mitt språk er so utslitne. Orda i ditt
mål er vande å leite framatt i dikting, men
dei er friske, urørde, herlege. Eg tenkte
ein-gong at eg vilde gå denne vegen sjølv. Men
eg er bygut og har vakse inn i dansk. Og eg
skriv dansk. Og burde skrive endå reinare
dansk. Det er ikkje — som somme vil ha det
til — nokon millomveg. Eit mål må stå for seg
sjølv. For oss må det vera rein norsk eller
rein dansk. Du er lykkelig som ikkje treng
vera i tvil om valet. — Og so kom han inn
på nynorsk dikting i det heile. Han var
svært glad i Vinje. Vi måtte få Vinje-dikt
spreidde over heile landet i små billege
folkeutgaver. Ivar Mortensons bok »Or duldo»,
som den gongen var ny, gjekk han og bar i
jakkelomma. Eg les »Or duldo» på senga kvar
kveld og kjenner den same høgtid som når
eg les Davids salmar.
Han var glad i landet. Og i soga. Han
kjende bresten i vårt nasjonale kulturliv som
ei pine. — Det gir en sprukken og uren tone,
sa han. Difor var det hans bøn at ungdomen
»med de nye ansigter» nåtte få soga millom
hendene. Og eventyra. Og folkevisene. —•
»Den dag de gir mig en vakker og grei
utgave av den eldre Edda på godt og kraftig
norsk, vil for mig være en i7:de-maidag. —
Alment kj endskap til dens åndelige arv vil
styrke en liten nation i dens kappestrid med
en større–-.» — »Kun ud af
nationalitet kan en stil skabes. Men den nationalitet
der føder og frembringer er ikke et råstof,
den er kultur, gjennem processer klaret ud
af et folks inderste væsen.» Han kjende
sjølv lengten etter sterkare samliv med det
som i beste meining er norsk. Og eg veit at
han i sine siste leveår kjende seg meir og
meir framand ute — og lengta heim.
Med »Korset» slo Obstfelder igjenom for
ålvor. Blada kappast om å hylle han. Han fekk
råd til å eta seg mett kvar dag og til a gå tør
på føtene. Men det var ikkje nok for han:
Eg har drøymt om denne dagen lenge, sa
han. Eg trudde det måtte vera den störste
lykke på jord å kjenne seg ovanpå soleis.
Men livet er ikkje anleis for det. Det blir
iminsto ikkje lettare. — Han var berre ånd,
sjæl. Det som kunde stette dei reint fysiske
krav, gav berre ro ein augneblink. Likevel
var han sterkt bunden til livet. Om det
vit-nar hans siste verk: »En præsts dagbok.»
Det er som det har vore sagt — ein
»smertefull ouverture» til alt det vi har gått
igjenom av vondt og av godt, eit rop i angest
imot det som han kjende måtte koma, eit
opgjer med den sivilisasjon som fekk -sin
dødsdom under verdskrigen og ei fyrekjensle
av desse merkelege og vanskelege årå etter
samanbrotet.
Det er berre ein veg for han sjølv — ut or
tvilen og vonløysa og redsla, den vegen han
har synt oss i det herlege slutningsepos —
når han går ned frå fjellet — ned til bygdene
og vil tene sine medmenneske.
Han var so uendeleg var for det aller minste
som slo innpå han utanfrå, både av vondt og
godt. Ein liten gufs berre av sjølvgod fysisk
kraft og brutalitet — og han skalv som eit
ospeblad, eit lite pust av varme og samhug og
hj artelag —• og han opnå seg og tok imot med
øre og yre sansar og kunde aldrig fulltakke.
Vår kaldkloke mammons- og maskintid var
for grov og rå og brutal for han; han fann ikkje
fred der, han var som den skjerre og klekke
villfuglen som løyner seg i lyngen og »trykker»
— eller sviv vitskræmd over viddene ut i
rømdene. Difor kom det so djupt innanfrå
— i livsundring og livsångest — som ei
orsaking og som ei bøn om miskunn:
— Jeg er visst kommen til en feil klode.
483
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
