Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
330
VARNARTtlT GUÐBRANDS BISKUPS. 330
þar sem liaiin telr hina þrjá; svo eiga orð Guðbrands í upphafi
varnarritsins vel heima lijá Enwold Kruse; hann var maðr
ókunnugr og óþekktr hér á landi. pá styrkir og fyrirsögnin
fyrir varnarritinu þetta mál, er svo hljóðar: (iUm þau kóngsbréf,
sem hér liafa inn komið í landið í næstu 30 ár", o. s. frv. Nií
kom fyrsta bréfið út 1571, og 30 ár þar við lögð verðr 1601, og
stendr það heima, ef það ár er eigi talið með, er hann skrifaði
varnarskjalið. Af þessum röksomdum ætla eg það einsætt, að
biskup liafi samið þetta varnarrit sitt 1602, en eigi 1606, sem
Finnr biskup ætlar, og að hann hafi sent það Enwold Kruse, en
eigi Herleifi Daa. Að öðru leyti stendr mál það eigi á miklu.
pess má og geta, að varnarrit þetta er svo samið, að þótt biskup
hafi sent það höfuðsmanni, þá hefir hann ætlað það fieirum, eins
og hann líka sjálfr segir, og þess vegna er það samið á íslenzku.
En nú kunna menn að segja: Guðbrandr biskup kann að
hafa sent Herleifi Daa danska ritið, sem ágrip af aðal-varnarriti
sínu, þótt eigi hafi liann sent honum hið íslenzka ritið. J>etta er þó
eigi svo. pykir mér auðsætt, að hér sé um tvö rit að ræða, en
eigi eitt. I3að er auðséð, er menn bera ritin saman, að danska
ritið er hvorki þýðíng hins íslenzka né ágrip af því, heldr er
það næsta óiíkt. Nú er þá annað ritið samið á íslenzku, en hitt
á Dönsku, annað hljóðar um öll kóngsbréf þau, er Guðbrandi
biskupi var um kennt, en bitt einúngis um tvö þeirra, er bæði
eru dagsett 29. apríl 1585; er annað þeirra um hjúskaparráð
þrimenníngs og fjórmenníngs, en hitt um hórdóm og
frændsemis-spell. En þó tekr það einkum af öll tvímæli, að í varnarritinu
danska segir, að Stóridómr hafi þá lög verið í 24 ár, og enn
segir: aEn vili nú konúngr, þá er hann er seztr að ríkjum, upp
gefa sektir þessar, þá er tími til að freista þess, er svo er komið,
en nú eigi". Nú vitu menn, að Stóridómr fór fram á alþíug1
1564 og að konúngr staðfesti hann árið eptir, og í annan stað
andaðist Friðrekr konúngr annarr 1588, var þá Kristján fjórði
11 vetra gamali og stýrðu 4 ráðherrar ríkinu í 8 ár, þar til
Kristján tók við ríki. Nú er vér berum þetta allt saman, Þa
hefir Guðbrandr biskup ritað varnarskjalið danska árið 1589, °g
telr hann Stóradóm hafa lög verið frá 1565, þá er staðfestíng
konúngs var fengin. J>etta hefir og svo verið. Til er bréf á
Dönsku eptir Guðbrand biskup, ritað á Hólum 20. júní 1589, til
Pétrs Tómassonar, er þá var hér höfuðsmaðr. í bréíi ÞessU
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
