Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
392 VAIINAJUUT GUÐBKANDS BISKUPS.
Kristinrétti sínum eðr guðs lögum þeim, er þá gengu hér í landi,
og hefir bæði liann og ýmsir aðrir biskupar starfað að því
trú-lega, að fá þessu framgengt. Nú er þessi aðskilnaðr var orðinn á
guðslögum og lögbók, þá áttu biskupar lángtum hægra með að
auka veidi sitt, er þeir höfðu fengið iög sér og dóma sér, og
varð það einkum eptir fráfali þeirra bræðranna, sona Magnús
lagabætis, Eiríks konúngs og Hákonar háieggs, Noregs konúnga:
en á dögum Magnús Eirílcssonar smeks þá óx klerkavaidið mjög
í Noregi, og þá tóku biskupar liér að halda prestastefnur
ai-mennar að norrænum sið, dæmdu þar dóma og réttu lög sín,
bæði eptir kristnilögum hér á landi og svo eptir bréfum og
nokkrum setníngum erkibiskupa í Niðarósi, sem og við var að
búast; þá voru og margir biskupar norrænir. Frá því að
Norð-iendingar báru sig upp undan Jörundi biskupi, og þó einkum
nokkru síðar undan ofriki Auðunnar rauða, við Hákon konúng
h’á-legg, eru til margar umkvartanir, þar til Vestfirðíngar og fleiri
menn aðrir komuáfund í Leiðarhólmi 15171, og gjörðu þar
sam-tök gegn yfirgángi biskupa, og þó einkum því, er þeir lögðu á
menn þýngri sektir og fébætr, en kristnilög stóðu til; en
sam-þykkt þessi datt skjótt niðr aptr, fyrir því að Gottskálk biskupi
t.ókst að kúga Jón lögmann Sigmundarson, er mestr var
virð-íngamaðr í þessari samþykkt. fessi voru hin síðustu, en reyndar
einhver hin lögbundnustu samtölc leikmanna gegn klerkavaldinu,
frá því þeir deildu Eafn Oddsson og Árni bislcup. En nú urðu
þeir biskupar Ögmundr Pálsson og Jón Arason, og stóð þá
bisk-upavaldið með mestum blóma. þní um sarna mund var farið
að kenna hinn nýja sið Lúters í Danmörku, um 1530- Eptir
fráfall Friðreks fyrsta 1533 varð styrjöld mikil í Danmörku, er
stóð nálega 4 ár, þar til Kristján þriði var kosinn til konúngs.
Biskupar og lærðir menn höfðu íýllt óvinaflokk Kristjáns, og þess
fengu þeir og að gjalda: 1536 voru biskupar allir i Danmörku
handteknir, biskupstíund, kirkna eignir og klaustra allt tekið undir
konúng, hinn nýi siðr Lúters gjör að iandstrú og um það sett
greinir þar svo mjög á um ártalið, að í sumum segir það hafi verið
1252, öðrum 1244, eða 1256, eða 1053, og því fylgir Arngrímr lærði
(s. Brevis commentarius de Isiandia, 58. bls.), og síðan Pinrir biskup.
En það getr þó varla staðizt.
’) rett. 1513, sbr. Safn til sögu íslands II, 105.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
