Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
330 VARNARTtlT GUÐBRANDS BISKUPS.
411
það með réttu til heyrir, ef sá fátæki prestr deyr, eðr kann að
verða öðruvís forsorgaðr"’.
Guðbrandr biskup sendi konúngi skjal þetta og ritaði um
leið trygðavin sínum, dr. Páli Mathíassyni Sjáiands biskupi, er
jafnau liafði tlutt vel og trúlega mál lians við konúng, og mest
fylgt að því, að Guðbrandr fékk biskupsdæmið fyrrum. Allar
þessar greinir eru að kalla orðiéttar staðfestar í tilskipun 21.
marz 1575, og skulum vér því einúngis geta liér inntaks hennar
stuttlega.
1) Allar þær prestsjarðir, er prestsetr hafa verið að fornu,
skulu prestum aptr fengnar til ábúðar, þótt bændr hafi nú búið
á þeim í lángan aldr, enda sé prestr til, er vili á þeim búa.
— 2) Tolla og tíundir skulu prestar liafa, sem fom lög standa
til: heytoll, Ijóstoli, legkaup og líksöngseyri, þó munu prestar
aldrei liafa tekið til sín ljóstoil og legkaup. Tíundir skulu og
prestar hafa af öllum sóknarbændum sínum og jörðum i sókninni,
hvers eign sem er, hvort það er heldr konúngsjörð eðr stólseign,
klaustrjörð eðr djákna; eigi skuiu þeir þó tíund taka af
lieima-’andi klaustrsins né af kúgildum þeim, er því landi fylgja, en af
ölium öðrum klaustrjörðum og afbýlum skulu þeir tíund taka,
sem þeir haft liafa að fornu af öllum stóisjörðum og hjáieigum2.
— 3) Á klaustri hverju skai vera prestr og djákni; skal piestv
hafa 3 hdr. álna af ldaustrinu, og sé hann kvæntr, skal hann fá
hentuga klaustrjörð til ábúðar, og gjaldi þó eptir hana venjulega
landskuld; en djákninn skal liafa fæði og klæði af kiaustrinu. —
4) Öxnahóis kirkja skyidi ieggjast niðr, en sóknin lögð til
Myrk-áv. — Hinn lvluti tilskipunarinnar áhrærir jarðir þær, er prestum
voru fengnar tii ábúðar, og liversu þvi hundraði dala var skipt
meðal presta. Guðbrandr iagði 6 stólsjarðir af við presta, með
30 kúgilda; eru þessar taldar: Eyjadalsá, Myrká, Auðkúla og
’) Skjalið er tekið eptir A. Magn. 242 a. 4to. 200—202 bls.
s) þetta kemr heim við 3. gr. í Bessastaðasamþykkt, nema hvað þar er
greinilegar komizt að orði. Um tíundarfrelsi heimalanda hefir áðr
verið ágreiningr, mest vegna þess, að margir hafa eigi álitið
sam-þykktina lög í þessari grein; en ver getum þó eigi betr seð, en hún
hafi lög verið i öllum þeim greinum, er erindisbr. 16. apr. 1556 gjörir
enga breytíng- á, enda tók tilskipun þessi af öll tvímæli í því efni.
Um tíundarfrelsi eigna nú á tímum sjá B. Thorsteinson: Om Islands
Afgiftsvæsen 55—59. bls. 27*
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
