Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
744
HIRÐSTJÓRA AÍSNÁLL.
Anno 1644 kom höfuðsmaðurinn ekki hingað, en hans
um-boðsmaður Lauritz Níelsson var hér, og þareð Svenskir, með allri
sinni stríðsmakt til lands og vatns, voru inn fallnir í
Danmerk-urríki og gjörðu þar hörmulegan skaða og spillvirki, í friðartíð
og óviðvöruðum kónginum Kristjáni fjórða, þá ciró hann sjálfur
með sinni stríðsmakt á móti þeim ; þá út sendi hann á þessu
sumri frá Kaupenhafn admiralinn Pros Mundt með 17
orlogs-skipum, til að hafa vakt á Svenskum og hindra þá að ganga
eður vaða upp á þau eylönd í Austursjónum. Og sem hann lá
með þessum skipum við eylandið Femeren í septembermánuði,
vóðu þar upp á hann óvaran Hollenzkir með 24 stríðsskipum,
sem þá lögðu saman við Svíaríki á móti Danmörku, og Svenskir
með 12 orlogsskipum, als 36 til samans, með hinni grimmustu
atsókn, og af því þeir meintu það kóngurinn sjálfur væri á
ad-miralsskipinu, sem hét Patientia, bafði 48 stykki, lögðu þeir
strax að því á tveimur þeirra stærstu stríðsskipum og tveimur
brandskipum með hinu mesta grimdaræði, og þar admiralinn
Pros Mundt sá ekkert undanfæri, varðist hann með miklum
mannskap og gjörði þeim þann skaða, sem hann gat, þar ti)
skip hans varð unnið at slíku ofurefli, vildi samt ekki gefa sig
upp eður á þeirra vald, þó honum boðið væri, heldur barðist
karhnannlega þar til hann féll, og fóru þeir illa með hans
fram-liðinn líkama, misti kóngurinn þar öll þessi skip, fyrir utan 4,
sem undan komust og flúðu; slóu þeir skuldinni upp á
admiral-inn, hvað kónginum misþóknaðist stórum við þá, eins sem þeir
hefðu ekki fylgt honum sem þeim hefði borið. Ekki fréttist
hingað hans dauði fyr en undir alþing anno 1645, með því eina
dönsku skipi, sem kom i Seiluna, að sækja afgjaid landsins.
Hin lcomu ei fyr en fáein undir Mikaelsmessu, og var þá enginn
hingað kominn, sem landið hefði fengið aptur í forléning. par
fyrir ályktuðu lögþingismenn í svoddan nauðsyn, það Lauritz
Níelsson héldi upp á kóngsins vegna samtviðsitt fógetaembætti,
þar til í landið kæmi sá yfir það er af kónginum settur. par
með gáfu þeir sál. Pros Mundt þann vitnisburð, að hann hafi
vel og kristilega hagað sér i sínu framferði og embætti og elskað
lög og rétt. Ekki var hann stór vexti en snar, skarpur og
stjórn-samur og einn hinn skýrasti lénsmaður, sem hér á íslandi hefir
verið. Var hér höfuðsmaður 11 ár.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
