Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
54 SK.ÚLI LANDFÓGETI MAGNÚSSON.
69
mönnum á brýn leti og ómennsku og hafi þeir sagt, að það væri
aðalástæðan tii fátæktar landsins. Eigi kveðst hann þó geta
fallizt á þessar skoðanir kaupmauna, sízt í þvi sambandi, er þeir
tilfæri þær. Eigi að síður kveður hann þó nokkuð vera satt í
þessu, því þegar tekið sé tillit til alls þess, er kaupmenn að
nauðsynjalausu vinni fyrir landið, þá geti mönnum varla blandast
hugur um, að landsmenn eigi noti svo vel krapta sína, sem vera
ætti. »Hversvegna eigum vér,« segir hann, »að láta útlenda
kaupmenn eina hafa atvinnu af að reka verzlun á íslandi,
hvers-vegna eigum vér að láta þá mala kornið, baka brauðið, byrla
ölið, brenna brennivínið, spinna tóbakið, smiða mestöil járn- og
málmáhöld, er vér þurfum, spinna og vefa léreptið, snúa
færin, slátra fé voru og salta fisk vorn? Vér höfum sjálfir næga
vinnukrapta til alls þessa, ef vér aðeins viljum færa oss þá i
nyt. Verzlunin getur aldrei orðið landinu til verulegrar
far-sældar fyrri en landsmönnum sjálfum gefst færi á að taka þátt
í henuic.
Skúli kveðst vel vita, að þegar farið sé fram á, að
iands-menu taki þátt í verzluninni, þá séu þeir mjög margir, og
má-ske allflestir meðal landsmanna sjálfra, er telja öll tormerki á
því sökum fátæktar og örbyrgðar. Hann þylcist þó sjá ráð til
þess, að landið í heild sinni megi taka þátt í verzluninni þrátt
fyrir alla örbyrgð og vesöid. Ráðið segir hann sé bæði einfalt
og óbrotið og liggi svo að segja í augum uppi. Allir
jarðeig-endur á landinu iáta eiðsvarna menn virða jarðeignir sinar og
setja þær sem veð fyrir 150,000 dala láni úr bankanum i
Kaup-mannahöfn eða konungssjóði. Skal svara venjulegri rentu af
láninu, er borgist á vissum ákveðnum gjalddögum. Ágóða þeim,
ei’ á 5 ára fresti fellur af verziuninni, skal að rentum og
kostn-aði frádregnum varið til afborgunar láninu. Sérhver jarðeigandi
skal skrifaður fyrir svo miklum hluta af fé því, er í verzluninni
stendur, og af tekjum þeim, er hún gefur af sér, að það
tiltölu-lega svari jarðagózi því, er lianu hefur sett í veð. Á þennan
hátt segir hann að iaudið megi sjálft taka þátt í verzluninni.
í hjarta sínu kveðst Skúli hata alia bundna verzlun og álíta
frjálsa verzlun hinn eina rétta veg til sannrar farsældar. pó
kveðst hann áíita, að enn sem komið sé megi frjáls verzlun eigi
þrifast á íslandi, og á þann hátt megi Islendingar eigi taka þátt
í henni, þvi þeir geti eigi staðizt verzlunarkeppnina. Hann heldur
þvi fram, að heppilegast sé að landið í heild sinni í sambandi
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
