Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
570
UM ÍSI.ENZK MANNANÖFN.
töluðu í fyrstu ýmsar mállýzkur, er sumum svipaði meir til
uorrænu, en sumum til þýzku. Eg hefi hér mest farið eptir
nafnaritgjörð P. A Munchs í «Norskt Maanedsskrift« III. (1857)
sem tekr bæði forn-ensk og forn-þýzk nöfn til samanburðar við
hin norrænu. Auk þess hefi eg haft fyrir mér: 0. Nielsen:-
Old-danske Personnavne. Kh. 1883; Lundgren: Personnamn frán
medeltiden (Svenska landsmálen X. 6, bls. 3—86), 1892; Bent
Stöylen: Norske döbenavne. Kr. 1887, og ýmislegt fleira.
Skal eg taka það fram í upphafi, að þegar eg tala um
ís-lenzk nöfn, á eg ekki einungis við þau, sem tíðkast hafa hór á
íslandi, heldr kalla eg þau nöfn ýmist íslenzk eða norræn, sem
eiga kyn sitt að rekja til hinnar íslenzku (norrænu,
forn-»dönsku«) tungu, er töluð var í fornöld um öll Norðrlönd, og
eru samkvæm eðli og anda þessarar ágætu feðratungu vorrar.
En eigi get eg hér minzt á nærri því öll íslenzk nöfn, sem
finn-ast í fornum riturn, og hefi því einkum tekið tillit til þeirra,
sem nú eru tíðkanleg, eða verið hafa til skams tíma samkvæmt
Landshagsskýrslum I. 514—569, og V. 360—362, og sömuleiðis
minnist eg stuttlega á nokkur útlend nöfn, sem tíðkast hér nú
eða hafa einhvern tíma tíðkazt.
Allmikil vandkvæði eru opt á því, að segja með vissu, hvaða
þýðing hafi upphaflega legið í ýmsum mannaheitum, og það því
fremr, sem margar hugmyndir forfeðra vorra eru oss nú lítt
eða ekki kunnar. J>að má vel vera, að mörg nöfn, sem oss
virðast nú undarleg, hafi átt alveg eðlilegar rætr í fornum
átrún-aði og týndum goðsögum, en það er harla margt, sem oss er
óljóst í þessum efnum. Svo er og þess að gæta, að sum nöfn,
sem norræn sýnast í fijótu bragði, geta samt verið útlend að
uppruna, þvíað fornmenn höfðu þann sið, að víkja við
útlend-um nöfnum eptir sínu máli. En þó má optast benda á það, af
hverjum stofnorðum nöfnin sé afleidd eða samsett, og síðan
má einatt færa talsverðar líkur til þess, hvað þau þýði. En
varla þarf að búast við, að ákveðin merking finnist í hverju
(samsettu) nafni, því að mörg munu vera svo tíl komin, að
ætt-nöfnum hefir verið breytt á ýmsan veg, og stofnar skeyttir saman
með tilliti til nýrra nafna, er við ættina hafa tengzt, eða
ann-ara atvika (sbr. G. Storm í Ark. IX, N. F. V. 199). Getr það
verið mjög fróðlegt, að bera hin íslenzku mannanöfn saman
við mannanöfn annara þjóða, einkanlega þeirra, sem oss eru
skyldastar, svo sem eru hinar germönsku þjóðir, en svo líka
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
