Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
296 um skattbændata l 1311.
365
penninga enn enska, sem gengið hafi á íslandi, en enskir
penningar vóru ifirleitt talsvert ljettari enn x/io eiris. Hins
vegar getur siðurinn með engu móti verið ingri enn c. 1030,
því að úr því fóru menn að slá 30 penninga úr eiri.
Enn fremur liggur það í augum uppi, að sá siður að
telja 60 penninga í eiri hlítur að hafa komið upp á síðustu
árum 11. aldarinnar eða á 12. öld, þegar hver penningur vó
Veo eiris, og að staður sá í Grágás, er svo telur, hlítur að
vera bergmál frá þeim tíma. Orðin eru þessi:
í þann tíð, er kristni kom út hingat til Islands,
gekk hér silfr í allar stórskuldir, bleikt silfr, ok
skyldi halda skor, ok vera meiri hluti silfrs, ok svá
slegit, at 60 penninga gerði eyri veginn, ok var þá
allt eitt talit ok vegit. Þat var jafnmikit fé kallat
hundrað silfrs sem 4 hundruð ok 20 álna vaðmála,
ok verðr þá at hálfri mörk vaðmála eyrir.
Hjer er það rangminni ritarans, að 60 penningar hafi
verið slegnir úr eiri um 1000 og að þá hafi verið alt eitt,
talið og vegið. Hvortveggja er hin mesta fjarstæða, sje það
sagt um þann tíma. Enn sje það sagt um tímann firir og
eftir 1100, kemur hvortveggja alveg heim; þá eru taldir 60
penningar i eiri og þá er sama, hvort penningarnir eru taldir
eða vegnir. Ritarinn hefur hjer bersínilega af misskilningi
eða rangminni ruglað saman tveimur tímabilum og heimfært
það, sem átti við siðara tímabilið til hins firra. Þetta raskar
þó als ekki sannleiksgildi greinar þessarar að öðru leiti.
Annars kemur hún vel heim við það, sem vjer vitum um
Slögsilfur hið forna« um þessar mundir, og munum vjer vikja
betur að því síðar. Líklegast þikir mjer, að orðunum ok
svá slegit .... talit ok vegit sje aukið inn i þessa
grein á 13. öldinni og eigi þvi að falla úr.
Jeg kemst þá að þeirri niðurstöðu, að orðið penningr
tákni á flestum stöðum, þar sem það kemur firir í Grágás,
ákveðinn þunga silfrs, ^jio eiris. í Baugatali, sem virðist vera
einhver allra elsti kaflinn í Grágás og eflaust til vor komið
nær því óbreitt úr Úlfljótslögum, kemur orðið penningr
ekki firir oftar enn þrisvar, og eru staðirnir greindir hjer
áður. Annars reiknar Baugatal altaf með öðrum
vogareining-um (mörk, eyrir, örtugr [= */s eiris]). Þetta virðist benda
ti]> að orðið hafi ekki verið haft i hinu elsta, upphaflega
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
