Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
70
sóla.rljóð
safn v
um tók skáldið hugmindina til Dæmaþáttar, Ráðatals og
Rúnaþáttar, sem áður er sínt.1)
Afstaðan við Hávamál og Hugsvinnsmál (Disticha) i
sambandi við það, að kvæðið er draumvitran, skírir til
fulls það los, sem virtist vera á uppistöðu Sóiarljóða.
Bæði Hávamál, eins og þau eru til vor komin, og
Di-sticha eru sundurlausar liugleiðingar, og uppistaða
Sólar-Ijóða er hátið hjá uppistöðu þeirra. Það er rjett, að í
Sólarljóðum er hlje milli þátta líkt og í sjónleik og að
nítt efni birjar með hverjum þætti. Enn skáldlegt
rjett-mæti þessara málhvilda og straumhvarfa helgast af þvi,
sem ekki má gleima, að kvæðið er draumvitran.
Kvæðið er sönn ímind draums, slær eins og hann á
svipstundu úr einu efni í annað. Jeg sje því enga ástæðu
til að vefengja eða útiloka neinn af þáttum kvæðisins.
Dæmaþátturinn, sem flestir hafa hneixlast á, er að efni
og formi í besta samræmi við það sem á eftir fer; 1.
dæmið kemur að efni til saman við 72. og 74. er. (sjá
1) Priðji páttur kvæðisins, um lif og dauða og annað líf, er
sá eini, sem ekki á sjer neina íirirmind í Hávamálum, og er pað
ofur eðlilegt. í heiðni vóru lífsreglur og spakmæli litt miðuð við
endurgjald í öðru lííi, heldur beindust að pvi að kenna mönnum
verklega (praktiska) lifsspeki firir petta Iif. Pvi minnast Hávam.
als ekki á endurgjald í öðru lífi. Enn með kristninni varð
gagn-gerð breiting á afstöðu manna til annars lífs. Menn fóru að
hugsa miklu meira um, hvað við tæki eftir dauðann. Hræðslan
við refsingar annars heims og vonin um eilífa sælu hinumegin
urðu hinar öflugustu hvatir tii góðrar breitni í pessu lifi og hið
sterkasta aðliald af hálfu klerkanna, sem beittu óspart firir sig
ógnum helvitis til að vara menn við illu og verðlaunum
rjett-látra i paradis til að laða menn að kenningum kirkjunnar. Pað
er pvi mjög svo eðlilegt, að Sólarljóðaskáldið gerir 3. pátt að
meginkjarna kvæðis síns. Kristilegt heilræðakvæði hlaut að
leggja langmesta áherslu á petta efni. Af Eddukvæðunum er pað
eiginlega Völuspá ein, sem taiar um liegning vondra manna og
verðlaun góðra eftir dauðann (Vsp. 37 og 63). Jeg pori ekki að
fullirða, að pessi erindi Völuspár hafi vakað firir
Sólarljóða-skáldinu i pessum pætti, enn grun hef jeg um, að liið
margend-urtekna sá ek (ek sáj í Sólarl. sje sniðið eftir hinum
margítrek-uðu orðum völunnar i Vsp. sá hón (sér hónj, sem par standa
tneðal annars í upphafi erindanna um endurgjald og umbun.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
