Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
’NR. 6
í HJALTADAL
291
dómalaust. Þó að þetta sé fáheyrt annarstaðar, er það
þó einkar trúlegt hér á landi, því hér var lítið og illa
farið að kirkjulógum, enda þekkingin á þeim sjálfsagt
takmörkuð og lítill kostur helgra dóma.
Hóladóm-kirkja átti
1374. Tvo altarissteina búna.
1396. —– —
1550. Altarissteina 6 lausa.
Sýnir siðasta talan að rétt sé, að ekki hafi verið nema
7 ölturu i dómkirkjunni, eins og áður hefur verið tekið
fram. Háaltarið var úr steini og þurfti þvi engan á það;
með hverju hinna 6 var einn altarissteinn fastur og einn
laus til vara. 1525 voru ekki nema 6 ölluru — biskup
Jón VI lagði til formessualtarið, hið sjöunda.
Ýmsar tegundir altara eru nefndar:
Háaltari, var altari það sem á kórnum stóð; var það
stærsta altari kirknanna og voru þar sungnar hæstu
messur. Hvergi er það nefnt nema þar sem fleiri
ölturu voru.
Formessualtari stóð við lestrarkórinn, og er skýrt frá
notkun þess i kaflanum um bækur Hólakirkju.2)
Útaltari3), framaltari4), smáaltari6), litla altari6) og
minna altari7) voru nöfn á ölturum, sem stóðu
bér og hvar um kirkjuna. Voru þau oftast gefin,
og þá með þeirri kvöð, að sungnar (sagðar) væri
á ákveðnum tima ákveðnar messur, t. d.
sálumess-ur, við þau, og voru slík ölturu á miðöldum opt
mýmörg á hverri kirkju. Voru þau nefnd eptir
dýrlingi þeim, er þau voru helguð, t. d.
Maríu-altari, Jónsaltari o. s. frv.
Á Hólum voru alls 7 ölturu 1550, og mjög víða
voru fleiri ölturu en eitt8), en maður veit beint, að á
Þingeyrum voru 1525 5 ölturu9), á Möðruvöllum í
1) Sjálfsagt sömu og fyr, en nokkuð vírðast þeir fáir. 2)
Skýr-ingin hjá Dielrichson bls. 87 á tilgangi þeirra er ekki rétt. 3) T. d.
D. I. II, 62. 4) T. d. D. I. IV, 130. 5) T. d. D. I. IV, 206. 6) T. d.
D. I. II, 691. 7) T. d. D. 1. II, 461. 8) Alstaðar þar sem háaltari
er nefnt. 9) D. I. IX, 312-13.
19
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
