Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
292
DÓMKIRKJAN Á HÓLU.M
SAFN V
Hörgárdal 5 ölturu1), á Melstað 3 ölturus) og á
Munka-þverá jafnvel 6—7 ölturu3). Er það blátt áfram
furðu-legt, að menn skuli hafa verið að hlaða jafnmörgum
ölturum inn í jafnlitlar kirkjur sem hér voru, jafnlitið
notagildi og þau höfðu.
Hér á landi getur þrenns konar frágangs á
öltur-um: a) ölturu brikarlaus, b) ölturu með brik upp af,
og c) ölturu með brík upp af og upp af henni töflu,
og rekur hvað annað að þvi er til tímans kemur.
Er þetta alveg í samræmi við þróunina annarstaðar.
Reyndar hefði maður ekki átt að geta átt von á
brikar-lausum ölturum hér, því bríkin kom á altarið um leið
og kirkjur voru austraðar4), og gjörðist það löngu áður
en ísland tók kristni. Hér er brík nefnd fyrst í
mál-daga Laufáskirkju 1318&). Að visu er nefnt brikarklæði
i tveim máldögum frá 11806), en úr þvi ekki fyrri en
1318 í máldaga Garðs i Kelduhverfi’). Af þessu má
ráða, að þó bríkur hafi komið hér fyrir, hafi þær fyrst
verulega farið að tiðast um 1300; styrkist það mjög af
því, að staðir þeir í máldögunum, sem nefna brik, eru
mjög víða af útgefanda Fornbréfasafnsins taldir
við-bætur8), en sumstaðar er beint tekið fram, að bríkurnar
séu nýtillagðar kirkjunum9). Fyrir 1300 hefur þvi
alt-arið allajafna verið bak- og bríkarlaus stallur, en eftir
1300 er brikin nefnd að staðaldri. Brík þýðir óefað
bakið upp af altarinu (retabulum, superfrontale) og
ekkert annað; stöðugt er talað um »brík yfir altari«.
Ótalsinnum er það nefnt svo10), en að eins á einum
stað er nefnd »brík fyrir altaria11). Um frágang á
brík-unum segir fátt i upphafi, en það eitt er sýnilegt, að
1) D. I. IX, 316—17. Á báöum þessum stöðum stenst tala
altarissteina á við altaratöluna. 2) D. I. IX, 326. 3) D. 1. IX, 305
-6. 4) Sjá kaflann hér á undan. 5) D. I. II, 449. 6) D. I. I,
266, 268. 7) D. I. II, 427. 8) T. d. D. I. II, 458, 459, 699 o. v.
9) T. d. D. I. II, 449, 450; á siðari staðnum sést af
mannanöfn-um að viðbótin er frá 15. öld. 10) í D. I. IV einu 35 sinnum.
11) Tvær bríkur, önnur yfir háaltari og hin frammi fyrir. D. I.
V. 314.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
