Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
3>JR. 6
í HJALTADAL
353
var skál, svonefnd skirnarmunnlaug1) eða
kirkjumunn-laug2). Fontarnir munu sennilega hafa verið úr tré
optast nær, og er þó nefndur fontur úr pjátri3). Til
var að geyma skirnarvatnið i skirnarsá4), skírnarkatli6)
eða skirnarsteini6). Með skírnarsteini er átt við font,
eins og við nú köllum það, úr steini; heitir
skirnar-fontur enn »skírnarsteinn« — Taufstein — á þýzku.
Skirnarkatlar voru afaralgengir; voru þeir úr eir eða
þviliku og mjög djúpir, og er í útlöndum fjöldinn allur
af þeim enn við liði7). Hvort átt sé við tréilát með
orðinu skirnarsár, svipað og sár þýðir nú, skal ekki
gizkað á, en á skirnarmynd þeirri, sem áðan gat um,
sýnist skirnarfatið vera trog úr tré, sem stendur á
tré-stalli. Skirnarmunnlaugar þær, sem i fontinum voru,
voru ekki munnlaugar í venjulegum skilningi, heldur
viðari og dýpri, því barnið átti að komast ofan i, og
hefur jafnvel stundum verið ketill, því nefndur er
font-ur með katli8). Skírnarskálar, eins og þær þekkjast nú,
eru aldrei eldri en frá lokum 15. aldar, þvi þá lagðist
fyrst fyrir óðöl niðurdýfingarskirnin, og sjaldan koma
þær fyrir úr kaþólskum löndum. Fontunum, kötlunum
og steinunum var lokað með loki, sem kallað var húfa
eða umbúningur (opercula); er svo tiltekið: fonthúfa
forn9), umbúnaður um font10), fontsumbúnaður11),
skírnarketill með fontsumbúnaði1*), kirkjusár með
um-búnaði18) o. s. frv. Upp af húfunni var krossmark,
svo-nefndur fontkross14), og sýnist velta á ýmsu með gerð;
er nefndur fontkross með silfur16), smeltur16), með
kopar17) og með járn tinaður18). Fontarnir hafa
senni-lega verið litt prýðilegir, og hafa þeir til að bæta úr þvi
verið huldir klæði, fontklæði, eins og frá hefur verið
skýrt hér. íslenzkir miðaldafontar eru nú engir til,
1) D. I. IV, 110. 2) D. I. II, 692; þýðir þó stundum annað.
3) D. I. V, 631. 4) D. I. I, 255. 5) D. I. IV, 57. 6) D. 1. III, 260.
7) Olte I, 314 ff. 8) D. I. III, 482. 9) D. I. X, 557. 10) D. I. I, 420.
11) T. d. D. I. II, 427. 12) D. I. II, 681. 13) D. I. II, 452. 14) T.
d. D. I. III, 170. 15) D. I. IV, 182. 16) D. I. V, 594. 17) D. I. V,.
315. 18) D. I. V, 633.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
