Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
28 UM ÍSLEN’DINGASÖGUR
77
manna og mannúð til að skilja og bera i bætifláka
firir mannlegan breiskleika. I stuttu máli: i
persónu-lisingum þessara liöfunda kemur fram sú mannúð
(humanitet), sú viðsini, það andans frelsi, sem er eins
dæmi i bókmentum miðaldanna.
Sama óhlutdrægni, sama viðsini, sama andlega
frelsi, lisir sjer í frásögn söguhöfundanna frá öllu því,
sem snertir fornan átrúnað. Allar íslendingasögur
ger-ast annaðhvort i lieiðni eða á firsta eða i siðasta lagi
öðrum mannsaldri eftir kristnitökuna, meðan trúin enn
var blendin. Sögurnar geta þvi ekki komist hjá að lísa
heiðnum átrúnaði, heiðnum goðum. Enginn getur efast
um það, að söguhöfundarnir vóru sjálfir trúaðir kristnir
menn, enda kemur það stundum fram beinlínis eða
óbeinlinis í sögunum. Ejo-byggja lætur t. d. Þórgunnu
óska sjer kirkulegs i Skálholti, „þvi at mér segir svá
hugr um, at sá staðr muni nokkura hrið vera mest
dýrkaðr liér á landi." Sbr. Laxdælu, 66. k.: Gestr
Odd-Veifsson vill liggja að Helgafelli, „þvi at sá staðr mun
verða mestr hér í sveitum, þangat hefi ek oft ljós sét";
Gunnlaugs sögu, 5. k.: „Ok þessu næst urðu þau tíðindi,
er bezt hafa orðit liér á íslandi, at landit varð alt kristit
°k alt fólk hafnaði heiðnum átrúnaði." Glúma segir, að
Víga-Glúmr liafi tekið skirn, þegar kristni kom út
bingað, lifað 3 vetur siðan og verið biskupaður af Ivol
biskupi i banasótt, andast i hvitavoðum og verið
jarð-aður að kirkju i Fornliaga i Hörgárdal. Og mart fleira
^ætti til tina þvi til sönnunar, að söguhöfundar hafa
verið sannkristnir xnenn. Enn þrátt fyrir það ber ekki
á neinu ofstæki hjá þeim i garð heiðninnar. Þeir .eru
nógu víðsínir til að skilja það, að trú forfeðra vorra á
hin lieiðnu goð var jafnrjettnxæt og sjálfsögð eins og
trú þeix-ra sjálfra á þríeinan guð, og þeir tala uixx hina
heiðnu trú með fullum skilningi og virðingu, i einu
orði með fullkonxinni óhlutdrægni. í dírlingasögunx eða
sögunx, senx standa þeim nærri, svo sem sögum
Olaf-anna, kenxur það að visu firir, að hin heiðnu goð eru
skoðuð senx óhreinir andar eða sem nokkurs konar
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
