Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - II. Ciała niebieskie, zwłaszcza ziemia, jako siedlisko istot żywych
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
47
głowy. Okres ten znany nam jest z wielkich ilości resztek
roślinnych, które w mule ówczesnych bagnistych okolic za-
grzebane, stopniowo zwęgliły się, by obecnie jako kwas wę-
glowy w kolistym biegu przyrody do pierwotnego swego miej-
sca powrócić. Tak zniknęła z atmosfery ziemskiej znaczna
część kwasu węglowego, by w osadowych pokładach ziemnych
nagromadzić się jako węgiel kamienny, węgiel brunatny, torf,
ropa naftowa lub wosk ziemny. Równocześnie wyzwalał się
tlen i do powietrza przechodził. Obliczono, że ilość atmosfe-
rycznego tlenu — 1216 bilionów ton — odpowiada ilości węgla
nagromadzonego w pokładach osadowych. Nasuwa się zatem
przypuszczenie, że cały znajdujący się w atmosferze tlen po-
wstał kosztem kwasu węglowego zawartego niegdyś w powie-
trzu. Pogląd ten pierwszy wypowiedział Koehne w Brukseli
1856, pogląd ten następnie żywo omawiano, i zyskał on teraz
na prawdopodobieństwie. Część tlenu z pewnością zużywa się
w wietrzeniu np. przez siarczek żelaza i sole żelazawe, tak,
że bez nich zawartość tlenu w powietrzu byłaby znaczniejsza.
Ale z drugiej strony w pokładach osadowych znajduje się
znaczna ilość ciał redukujących np. siarczek żelaza, które
przypuszczalnie powstały za pośrednictwem węgla tj. za po-
średnictwem ciał organicznych. Przeważna część zatem tych
ciał, które w swojem wietrzeniu zużywają tlen powstała za
pośrednictwem węgla utworzonego poprzednio z wywiązaniem
tlenu: utleniając się ciała te powracają tylko do swej pier-
wotnej formy. Możemy zatem zadowolić się stwierdzeniem,
że ilość wolnego tlenu w powietrzu odpowiada ilości wolnego
w7
ęgla w pokładach osadowych i że zatem prawdopodobnie
cały tlen atmosfery powstał z życia roślin. W ynika to jeszcze
z innego źródła.
Wiemy z całą pewnością, że w atmosferze słonecznej jest
swobodny tlen, ale że w znacznie przeważającej ilości znajduje
się też wodór. Przypuszczalnie atmosfera ziemska miała pierwo-
tnie takiż sam skład, przy stopniowem stygnięciu ziemi wodór
i tlen musiały połączyć się na wodę, przyczem pozostał nadmiar
wodoru. Być może, że w najdawniejszej atmosferze ziemskiej
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
