Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - V. Pył słoneczny w atmosferze ziemskiej; zorza północna i zmiany w magnetyzmie ziemskim
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
116
rzy północnej. Ponieważ gaz ten w atmosferze znajduje się
tylko w bardzo małej ilości, więc prawdopodobnie pył słone-
czny go przynosi i widmo jego występuje zatem przy wyła-
dowywaniu się pyłu. Pozostałe linie widma zórz północnych
pochodzą od azotu, argonu i innych gazów szlachetnych. Ilość
gazów szlachetnych w ten sposób dostarczanych do atmosfery
ziemskiej jest jednak znikomo mała.
Zjawiska elektryczne w atmosferze ziemi mają dość wiel-
kie znaczenie dla życia organicznego a przez to i dla ludzi.
Przez wyładowania elektryczne azot powietrzny łączy się
częściowo z wodorem i tlenem i wytwarza tak ważne dla
wzrostu roślinności związki amoniakalne oraz azotany. Zwią-
zki amoniakalne tworzą się zwłaszcza w strefach umiarko-
wanych, powstają one głównie w tak zwanych cichych wy-
ładowaniach, pokrewnych do zorzy północnej; na zwrotni-
kach natomiast przeważają produkty tlenowe wytwarzające
się w burzach. Dostają się one na ziemię z opadami i sprzyjają
roślinności.
Ziemia azotu związanego odbiera rocznie około 1,25 gr.
na metr kwadratowy w Europie, a prawie cztery razy tyle
na zwrotnikach. Weźmy jako przypuszczalną liczbę przeciętną
3 gramy dla całej stałej powierzchni ziemskiej; odpowiada to
3 tonom na kilometr kwadratowy, a dla stałej powierzchni
ziemskiej, (136 milionów kilometrów kwadratowych) daje około
400 milionów ton rocznie.
Bardzo nieznaczna część tego (około jednej dwudziestej)
pada na ziemie uprawne, ale i reszta przyczynia się do wzmo-
żenia żyzności ziemi w lasach i stepach. Wspomnijmy dla
porównania, że azot w wydobywanej saletrze chilijskiej w roku
1880 wynosił okrągło 50.000, w r. 1890— 120000, a w roku
1900—210000 ton, w roku 1905 wreszcie, 260000 ton. Azot
w solach amoniakalnych wytwarzanych w gazowniach Europy
wynosi czwartą część poprzednio wymienionej ilości, Do tej
liczby trzeba naturalnie dodać produkcyę amerykańską. Wi-
dzimy jednak, że cały azot sztucznie roli dostarczany wynosi
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
