Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
165
byggir höf. mjög víðtækar ályktanir og ræður af þeim, að
mest-alt móberg d öllu íslandi sé jökulurðzr; á þessa skoðun get ég
engan veginn fallist, en mjög er það liklegt, aö
hnullungabergs-lögin í móbergsmyndunum á þessu svæði (einkum ofan til) séu
sumpart jökulgrjót, sumpart árburður, og styrkja athuganir höf.
mjög þá skoðun. Pegar H. P. hefir skoöaö eitthvað til muna af
móbergshéruðum íslands, er ég viss um, aö honum dettur ekki i
hug að fullyrða, aö mestalt móbergið sé jökulurðir; þó ísrákaðir
steinar kunni aö finnast í því hér og hvar, þá sannar þaö ekkert.
Á Mýrdalssandi t. d. er algengt aö finna isfægöa steina og árgrjót
innan um ösku, gjall og möbergsmyndanir og slikur blendingur
hlýtur mjög viöa aö hafa myndast á Islandi, þar sem eldfjöll og
jöklar jafnan voru viö höndina, aö ég ekki nefni jökulhlaup, sem
oft bera meö sér stórar jökuluröir og ísnúin björg langar leiöir.1
Pö ísrákað lausagrjöt finnist sumstaöar, þá er það ekki altaf mikiö
aö marka; ísfágaöar klappir inni í möberginu eru miklu betri og
áreiöanlegri til sönnunar; þær hefir H. P. einnig fundiö i
Hrepp-um; ég fann þær lika 1893 viÖ Uxatinda; þar liggja 6^-700 feta
þykk móbergslög ofan á þeim, og þó hafa ísnúin dóleríthraun
runniö niður um dali og gljúfur í möberginu, t. d. hjá Syðri-Ófæru.
Viðsvegar um Skaftafellssýslu og öræfin þar fyrir ofan má sjá
takmörk tveggja móbergsmyndana, eins og t. d. í Hafursey, og
eru hinar neöri miklu eldri og aö mörgu ólíkar hinum yngri; á
takmörkum þessum er sumstaöar hnullungaberg, t. d. í
Skæling-um fyrir sunnan Gjátind.2 í Hítardal fann ég 1890 óglöggar
ís-rákir undir hnullungabergi og ofan á því ísrákað dölerít.3 H. P.
viröist í ritgjörð sinni gefa þaö í skyn, aö hann hafi fyrstur fundið
jarðlög frá millijöklatímabili (»interglacial« lög) og tvennskonar ís-
1 í>ess má geta hér, sem allir vita, er skoðað hafa jökla, að grjótið i
jökul-öldum við skriðjökla er mjög oft svo vatnsbarið af jökullækjum, að ekki sést
jökul-rispa nema á einstaka steini. Jökulárgijót, margar mílur frá jöklum, er oft svipað
að gerð; þar eru flestir hnullungar vatnssorfnir, en á sumum steinum eru ísrákir, sem
enn eru ekki farnar af, þó steinninn hafi borist svo langt. Það má vel vera, að
sum hnullungalögin séu jökulárburður (fluvioglacial) og gætu eftir því verið mynduð
löngu eftir ísöld. Þó menn finni jökulnúið lausagrjót eða hnullungaberg
einhvers-staðar, þá sannar það alls ekki, að jökull hafi gengið þar yfir; jarðfastar klappir
ísnúnar er meira að marka.
2 Geografisk Tidskrift XII, 1894, bls. 181, 203, 204 ,206, 216—217.
8 Geologiske Iagttagelser paa Snæfellsnes og i Omegnen af Faxebugten.
Stock-holm 1891, bls. 31—32.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
