Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
þessi stefna ríkust, og vísindi Dana hafa miklu meiri blæ
gæt-innar dæmígreindar og vísindalegrar stillingar, mér liggur vi5 ab
segja »heilbrigðrar skynsemi« — en flestra annara þjóð’a. Og eftir
því ættum vér Islendingar að líkja.
í þessu nýja riti höf. hefur hann horfið aftur að sömu
að-ferðinni og hann haföi í riti sínu um rúnirnar, þ. e. reist alt of
miklar og glæsilegar hugsunarbyggingar á grundvelli, sem er mjög
langt frá því að vera jarðfastur. Af þessari orsök finst oss það
skylda aö ræða þetta rit og efni þess; það eru merkir tímar, sem
hér er um a5 ræöa, og það er alt of mikið í húfi til þess, að svo
merkilegar skoðanir, sem höf. ber fram, séu látnar hlutlausar eða,
það sem er enn verra, hafnar upp á hástól af þindarlausum
lof-kviðjöndum, er aðeins samsinna í blindni og vilja- eða
getu-leysi til þess að rannsaka ritningar rólega og óvilhalt. Pað er
ein-mitt sú versta baksletta, sem hver höíundur getur orðið fyrir,
þegar það er haft í frammi við hanti.
Kristnitökuritinu má skifta í tvent eftir efninu: frásögnina um,
hverníg kristnin komst á eftir sjálfum heimildarritunum — og
skýr-ingar höf. sjálfs á viðburðum og skoöanir hans á því, hvað gerst
hafi, eftir því sem hann gerir sér í hugarlund aS verið haíi. Pað
sem höfundinum má segja til lofs, er, að hann greinir hvorttveggja
þetta skýrt í sundur, svo að lesandinn er aldrei í vafa um, hvaö
sé hermt eftir heimildarritunum og hvað stafi frá hans eigin brjósti.
Slíkt er góðra gjalda vert.
Heimildarritin eru fyrst og fremst Islendingabók Ara fróða,
er nokkiirn veginn greinilega skýrir frá öllu saman. Petta er elzta
heimildarritið og Ari lifði svo skömmu eítir árið iooo, a5
frá-sögnin um viðburðina, er þá geröust, hefur aðeins þurft aft ganga
um einn liö (kynliö) milli hans og þeirra manna er þá stóðu í
mestum blóma. Höf. efar ekki, að þaö sé rétt, er Ari segir, en
hann hyggur, að margt hafi gerst, »sem Ari skýrir ekki frá og
Teitur kunni ekki frá aö segja« (70. bls.) — aö hann hafi mest
vitað um Gissur hvíta og Hjalta — »en um starf annara
höfð-ingja hefur hann [Teitur] vitað annaöhvort ekki neitt e5a þá svo
lítið, aö Ara hefur ekki þótt það þess vert að taka það í hina
stuttu bók sína« (71. bls.). Pessi hugsunarleið er nú þegar
sýnis-horn af aðferö höf. Pab er eins og hann alt í einu stari svo fast
á Teit sem heitnildarmann Ara, að hann gleymi öllum öðrum
heimildarmönnura hans, og Ari nefnir þó marga aðra, svo að
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
