Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
44
Fedraheimen.
16de Marts 1878.
Kristiania, den’ 15de Marts 1878·
Stavallger. (Fraa fyrre No.) —Dermed er
daa Jadarbanen serdig til sitt Yrkje,»og Folk tarv
ikkje kjeklast lenger um det er ,,mo"gelegt« elder
ikkje, at Uksen aat Heilag Olav kann koma til aa
ferdast millom Myrarne og Heidarne burtpaa Ja-
daren· Git- annat Spursmaal er det, um han der
kann sinna so mykje aa liva av, at han vert sjolv-
bergad. Um detta er det ymse Meiningar, og visst
er det, at dei store Vonerne hev minkat etter kvart
som»Arbeidet gjekk fram og Aktierne vart innkravde.
Og no set dei mest si Lit til den Tid, daa Banen
! eingong skal verta til ein heil Austlandsbane. Land-
mannen sjolv, som no skal hava den fyrste og sna-
raste Vinning, han ser heldfer kald og mistruen
paa den nye Vegen, som visst vil verta ei drivande
Framhjelp fyr Jordbruket her, um han vert brukt
rett. Han kjem sakta ikkje dragande med Gull og
grone Skogar og straar ·utyver Bygderne fyr In-
genting. Vil Jadarbuenssjolvklok halda fast paa
sitt gamle Styr og Stell og berre ganga og vesnta
paa Vinning av Banen, daa gjer han klokt i aa
vera mistruen. Men driv han sitt Yrkje med Fram-
hug og Framtankje, daa skal han visst ikkje vona
til Jnkjes· .
Ein Ting til, daa eg fyrst hev Pennen i
Haand. —— Me veit me er eit armt, trongsynt
Vondefolk, som treng til Upplæring. og Framhjelp
i mange Maatar. Me kjenner det, og er helder
snare til aa klaga yver tronge Kaar og til aa laupa
etter alt nytt, naar det berre glimar. Me er so
underleg bljuge og ræddvorne av oss; oss isjolv
og vaart Eiget er det mest som me skjemmest av.
No kjem denne Jarnvegen, flust tilbudd, med by-
kultiverte, munderte og autoriserte Gmbaetts- og Til-
synsmenn, og det er slett ikkje visst, at desse kjem
til aa taka i Bonden med Silkevaattar. No er
det vælikkje verdt, at Bonden let seg aga og skræma
alt for mykje av all denne blanke Jarnvegs-Kultu-
ren. Han hev havt nok avaa krjnpa og gjeraseg
til Apekatt syr altslag ,,førd", framande SOaning,’
som han ikkje skynar. Lat oss hugsa, at me hev
fenget ein Gignalut av Vaarherre, av Soga og av
Fedrarne, som me ikkje med Æra kann byta burt
inokot annat. Lat oss hugsa, at det,’ som skal
gjeva oss Styrke og Vyrdnad, det er den sanne
Sjolvstoda: det aa vera i Sanning som Gud
oss hev gjort. · X«
Storthillgct. Tirsdag vart Forandringi um
§ 92 i Grunnlogi fyr»seg havt. Meirtalet i
Konstitutionsnemndi hadde innstelt A, at Ordi:
,,som bekjende sig til den evangelisk-lutherske Reli-
gion« iskal strjukast og i Slutningi tilleggjast at
,,blot de som bekjender sig til Statens offentlige
Religion, kan være Medlem af Kongens Raad eller
beklæde Dommerembede« og at det same skulde
gjelda fyr dei andre Embcettesmenn, so lenge til
annat vart fastsett ved Privatlog. Cit annat Kor,
B, var, at den loggjevande Magt skulde hava Til-
føre til aa utskila dei Slag Embcettesmenn, som
skulde vera bundne til Statskyrkja. —
Ellillgscll: Skulde det brigdast paa §92,
maatte Ein med det same avstaka, kven som skulde
vera bunden til Statskyrkja; soleids var det i Sve-
rike. Han vilde især nemna Skulemenn. Ved
Privatlog kunde Grensurne snart gjerast for vide,
ei onnor Sak var det, naar det vart gjort ved
·Grunnlogforslag, der det krevst 2Z3 Ynermengd·
Han helt paa Statskyrkja og var daa fyrst trygg.
Det var raadlaust fyr Staten aa hevda Religionen
utan gjenom sine Gmbcettesmenn. J slike Saker
maa Ein fara varlegt fram fyr ikkje aa forarga
Folk. J Bygdom var mange imot det. ——— Rich-
ter: Saki hadde no voret framme i 21 Aar, ho
turvte ikkje utsetjast lenger. Statskyrkja stend lika
godt som i mange andre Land, der Embcettesmen-
nerne ikkje er pligtuge til aa hava’ Tru som Stats-
kyrkja. Kyrkja hadde ikkje Gagn av slik Tvang,
som noydde ei viss Tru paa Folk, og ikkje Staten hel-
ler, som ikkje fekk velja dei duglegaste til Em-
basttesmenn fyr Trui Skuld, ’ men det verste var,
at § 92 var ei Stengsla fyr den personlege Fri-
dom, ja mot Dissentarne var det beint fram Urett-
ferd. — Biskop Essendropt Det vore ei stor
Velsigning, um alle Gmbættesmenn var livande
Kristne, men § 92 gjorde deim ikkje til det, den
var snarare til Skade baade fyr Einin’gen, Staten
og Kyrkja. Jkkje var det alle, som evlad gjeva
alt upp fyr si Hjartemeining7 daa var § 92 ei
Snaara fyr deim. Kyrkja hadde berre Skam av
slik paanoydd Kristendom; ho hev ikkje Aalbogerum
til aa bruka sine Vaapen, so lenge detta Bodet
stend der. Folk var no so moget og tilsegkomet,
at dei ikkje vilde argast elder miskjenna Umboti
lenger· B ohn vilde ogso hava Amtmenn og
Lcerarar bundne til Statstrui. —- Kand. Jakob
Sverdrup: Saki hadde gjenget smaatt fram
fyre di —det var so faae Dissentar her, men
det hadde do stott gjenget sram mot større Tra-
fridom, denne Forandringi var berre Framhald av
det, som fyrr var gjort. Heldt Ein paa§92, heldt
Gin ogso paa, at det var Rett aa tvinga Truipaa
Folk. Deifagde, at ved aa stydja Religionen styd
Ein ogso Moralen, men difyre skulde ikkje Religionen
fremjast ved eit Magtbod. Var § 92 grunnad paa
ein usann Grunvoll, so kom det heller ikkje nokot
godt ut av den. Kristi Kyrkja fekk ikkje nokot Mein
av detta Brigde, for ho var botnad paa annat en
Tvang Fyr Kristendomen er Fridomen likso treng-
jande som Luft fyr Ørni, so ho kann fljuga. Skip-
ingi paa § 92 vilde skada Statskyrkja, sagde dei,
ja soframt dei meinte, at Statskyrkja og Religi-
onstvang var det same, annars ikkje. — Wiig ta-
lad imot. — Welde meinte nok, at Folket fyrr
hadde havt mykjet imot detta Forslaget, men at»
mange no var umhugade. — Bentsen var fyr
Forandringi. S. Nielsen hadde fyrr voret imot,
no vilde han roysta syre, no trudde han, at han «
ikkje vilde sorarga Nokon med det. Han peiktad
paa det, som hev vortet sagt i so Maate paa
det kyrkjelege Landsmote og Stiftsmotom· —-
Bergesen meinte, at det havde ikkje ihop det, at no
trengte ikkje ein Umbodsmann vera i Statskyrkja,
men ein Embaettesmann maatte vera det. Kyrkja
vilde styrkjast ved Forandringi, for no kunde oven-
berr Vantru halda seg i Kyrkja· Aschehoug
greidde ut, at Ordi ,,Statens offentlege Religion«
no var sett iStaden fyr »den evangelisk-lutherske,«
med di Frikyrkjelag ogso kunde vera ev angelisk-lutherske.
—— Statsraadet, som hev aa instella til Kongen dei,
som sokjer Prest-Embætte, aa styra med Kyrkjestellet,
( vedtaka Skuleboker o. s. fr. kann ikkje hava onnor Tru
enn Statens ; likeins Medlemarne i Hogsteretten, som
ofta kjem til aa doma i geistlege Saker. — Det
var ikkje fyr Dissentar og Jødar, Kyrkja kunde
sæla, men fyr Vantrui, og i Striden mot henne
vilde til Domes Methodistar og Katholikar vera
gode Hjelpesveinar. ——— Etterat Castberg, Veseth,
Olafsen og Viskop Gssendrop hadde talatfyre,
og Wiig og Spilling imot Forandringi, vartdet
roystat fyrst yver B, som vart sorkastat med 77
Røyster« Sidan tok dei A, Jnnstellingi fraa Kon-
stitutionsnemndi, som vart vedteki med 88 Royster,
22 imot. Desse 22 var: Bøhn, Tonning, Elling-
sen, Vefring, Vugge, Klonteig, Brandt, Thune,
Strande, Vogt, Mortensen, Aschjem, Spilling, Li-
støl, Grosserer .Jversen, Lund, Wiig, Øverland,
Kolbensvedt, D. Jversen, Vindal og Nysetvold.
— Onsdag part det vedteket, at Gnkja etter
Prof. L. Kr. Daa skulde faa ein Pension 800 Kr-
stor. Eit Forslag um liknande Pension til Enkja
etter Storthingsmavn Stoltenberg gjekk ikkje igjen-
om, (mot 40 Røyster), daa dei meinte, det ikkje
gjekk vcel an aa setja som ein Takster, at alle En-
kjur aat Storthingsmenn skulde hava Pension.
Um Alntsthingi (Amtsformannskapi) hev Ad-
vokat Quam framsett Forslag um, at Medlemerne av
dei skal kjosast Zdje koart Aar og med endeframt Val.
144 Disscntat hev sendt inn til Thinget For-
slag um ny Dissentarlog. Det er underskrivet av
Jaabcek
Ei Folkchogfknleforeining fyr Kristiansands
Stift likeins som den nordanfjelske bed nokre Menn
i Stiftet Folk vera med paa. Uppsettet er under-
skrivet av: Dietrichson, Fløistad, Løddesøl, Jaabæk,
Bjornsgaard, Rinde, Lindstøl, B.entsen, Ansland,
Knaveland, Refsnes, Wigeland, Voie, Skiftences,
Hestehagen, Pedersen, Solberg, Svendsen.
Saki mot «Hardangeren.« Storthingsmann
H. Løberg hev namngjevet seg som den, som hadde
skrevet det Stykkjet i Bladet ,,Hardangeren,« som
det vart lagt Sak mot det sytte-
Utlandet. Danmark. Berg ogikring tjuge
andre hev- skilt seg fraa ,,Det forenede Benstre;«
dei tykte, at Greiv Holsteisn Ledreborg og dei, som
iden seinare Tid hev fylgts honom, hev gjevet
Regjeringi for myket Tøy—gTen.
J den tydske zNiksdagen hev Bismarck sett
igjenom ei Umbot i Riks"skipnadeu, som gjeng ut
paa aa gjeva Rikskansleren ein Lette i Arbeidet
og Andsvaret·
Fred-en i San Stefano skal i desfe Dagarne
verta endelege vedteken elder »gildad« i-St. Pe-
tersborg; ettersom det er fortalt, skal dette vera
Hovudvilkori: Montenegro og Serbia vert
sjolvstendigt og fcer nokot Landauking. Ru·mce-
nia vert ogso sjolvstendigt. Landskilet,fyr Buk-
garia skal verta uppstakat av ei ryssk Nemnd, fyrr
enn Ryssland romer Rumelia; Bulgarias kjem til
aa utgjera meir enn Helvti av den Landviddi, som
Turkiet no hev, og Sultanen foer att berre ei lang
Remsa paa 2800 Kvadratmiler i Vest og eit Skykkje
i Aust paa 400 Kvadratmiler ikring Konstantinopel
og Adrianopel. Festningarnei Bulgaria vert ned-
lagde. Til dess at ein heimleg Her er tilskipad,
herset Ryssarne Landet med 50,000 Mann· Tar-
kiet, Ryssland og dei andre Magter fastset den
Landskyldi, Bukgaria skal betale aat Sultanen. Mu-
selmennernei Bulgaria kann verta sitjande paa
sine faste Ggedomar. Donaufestningarne vert ned-
lagde, og Drlogsskip skal ikkje finnast paa Elvi.
Krigsumkostnaden er sett til 1410 Millionar Rub-
lar (1 Rubel er næstan 3Kronor); men daa Turkiet
hev vondt for Pengar, vil Rysskeisaren taka Landi
Staden. Med Stræti (Dardanellarne og Vosporos)
vert alt vet det gamle. — Det skal no vera visst,
at Magterne kjem til aa motast til ein Kongress si
Berlin under Forsæte av Bismarck. At Bismarck
hev teket paa seg aa vera Midlar, legg maiige ut
fyr eit godt Teikn, fyrdi dei trur, at han ikkje vilde
saret med det, utans han hadde havt gode Voner um
Utfallet. Men England driv enno paa ogbur seg
til Strid, Austrike likeso, um enn meir i Løyndom·
Etter det Andrassy hev sagt i dei austrik-ungarske
Delegationar (Samlagsting), tenkjer han ikkje paa
aa hersetja Bosnia og Hersegovina; dei 60 Millio-
nar Gulden vil han hava, fyrdi Regjeringi held
det fyr si Skylda aa tryggja Riksens Jnteresse og
vera fyrebudd mot alle Hende. —-
gl y sc n g a r.
cs «0 —
skraa April km
kjem ,,Fedraheimen« tvo Gonger i« Vika. Prisen
vert den same som fyrr: Kr. 2, 20 fyr Halvaaret
(elder Kr. 1, 10 fyr Fjordungaaret) med Post-
pengar og alt.
Bladet foer daa betre Rom til nokot av kvart;
serleg kann det fortelja meir Nytt, so at Folk vil
kunna hjelpa seg med Vladet i den Vegen. So
fcer det og ein fast Sknlcartikkcl, som skal inne-
halda Tidender (og andre Stykkje) um Aalmuge-
skulen, Folkehogskulen og Amtsskulen; ledige Lær-
llrposter m. m. Hellest vil det som fyrrinnehaldaz
Utgreidingar um ymse Ting, Politik, Reise- og
Naturskildringar, Forteljingar, Segner, Dikt, Ri-
spur o. d. Gode Menn·er med og skriv-
Me vonar no, ut alle; som likar Bladet, elder
som daa vil hava eit Maalblad, vil gjer·a alt det
dei kann, baade med Samling av Tingarar og
Skriving tii Bladet, so at det kann halda fram
med tvo Ennger i Vita· For dct maa ·vcra
utskilt, at kjem dct ikkje Tingarak nok til at
Bladct kann betala seg, so skal me hava fnll
Rett til aa knipa det inn att til betre em
Gong i Vika, stik som det erfno. Paa andre
Vilkor kunde me ikkje vaaga slik ei Utvidking.
Bladet er enno aa faa fraa Nyaar 1878.
Aarsmote i Det nosrske —Samlag«··
Onsdag 20de Marts Kl. 872 um Kvelden, i Studenter-
famfundets Restauration· Val paa Styre m. m., og so
eit Par andre, helder vigtige, Saker, som skle avgjerast.
Kom mange-
Symka — Tysdag 19 Arbeidersamfundet.
Trykt i Ringvolds Boktrskkeri.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
