Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
62 · «
Fedraheimen.
10de April- 1878.
Leiv kjende, at det kokad eit Sinne uppi
han, soin kunde taka Sans og Vit fraa han, um
det braut laust. Men han toymde seg. J Gjente-
slokken saag han dei tvo, som han hadde likt so
godt paa Kyrkjevegen idag. »Kannhenda er dei
bljuge,« tenkte han, og steig fram til den eine —
den store-—- og baud ein Dans. »Nei hellest
Takk,« sagde ho. Det var som ein gjoysande
Straum av Skam nedyver Nakke og Rygg . . .
Han gjekk til den andre, ho den grannvaksne med
den sorgblide Smilen; ho bleiknad og drog seg
israa. »Aldril« sagde ho. Leiv beit ihop Ten-
nerne, treiv etter den, som stod næraste; ho reiv
seg israa so hardt, at Kjole-Ermirivnad. Skam og
Sinne var aat med aa taka Vitet— hans, det gjekk
Skodd fyr Augo, det susad i Hausenz han treiv
etter ei til — jau! ho kom. Spilemannen strauk
app, Leiv dansad sram som ein ør Mann; Stova
skalv under Foten hans, han gjorde Kast mot Bjel-
ken so Gjenturne skreik; det var som han kunde
snu seg rundt um seg sjølv i Lufti; slik Dans·
hadde Jngen set! — Men daa han hadde dansat
ut, daa gaadde han, at Gjenta, han dansad med,
var Alvhild fraa Dale. "
V1.
J den Stundi var Alvhild so fager, at Leiv
aldri i sine Livedagar hadde drøyi1it um nokot
slikt. Barm og trøytt stod ho der med bylgjande
Barmar, so Sylgjurne skalv paa det kvite Lin;
Kinnarne blomde som Rosur; Augo var klaare og
reine som paa eit Barn, men sang so varmt og
dragande uppaa han, at han kjende ein Sol-
straum innyver seg av Sæla. Han tok henne i
Haandi, so ho skalv: »Takk syr Dansen, Alvhildl«
—— og det Auga, han daa gav henne, gloymde
ho aldri. « « «
Handvar ute i same Blinken, or, tumlen,sraa
seg, men endaa sæl; han slaug til Skogs syr aa
saa Luft, men Alvhild stod syr han, kor han gjekk.
Det tok til aa blaasa i Skogen; Groner og Furur
stod svarte og song, Vaarbekkjerne siklad og sjoad
i alle Skortur, Himmelen drog seg yver med eit
sylvgraatt Flor; — syr Leiv syntest det som han
gjekk inne i ein Trollheim og hoyrde paa Foss-
grimspil og Huldrelaat, og han Vilde ikkje undrast
det Slag paa, um Tre og Stein og all Ting ·tok
til aa tala. ,
Men paa Haugstad slutad Dansen heldersnart.
Alvhild var-hugstoli og liksom ør etter dettaz ho
hadde ingen Moro av aa dansa lenger. Der var
so tomt etter Leivz alle dei andre var so vesalle
og smaae. Ho vilde heim. Dei tagg og bad,det
hjelpte ikkje; Knut Aasen og Bjørn Haugstad kvisk-
rad sagre Ord til henne, ho hoyrde det knapt;
Spilemannen strauk npp sin beste Springar, ho
gaadde det ikkje. Ho gjekk; og daa ho vFr bnrte,
gjekk dei fleste andre med. Men Alvhild laag den
Notti og vakte og droymde um den sterke Guten
med dei blanke Augo, og Haandi hennar brann
enno etter hanzs faste Tak. ««Ho hugsad ikkje at
han var av laak Ætt·· Og daa Soli spratt um
Morgonen, sagde ho med seg sjølv: «Gudskelov,no
veit eg daa, kven eg likar!« — Med den Tanken
sovnad ho og var sæl, men drøymde, at Leiv slost
med Faer hennar og laut gjeva seg.
Daa ho vaknad, tenkte ho paa denne Draa-
men, og trast kom ho til aa minnast Leivs JEtt og
Folks Meiningar um Faer hans-. Detta lagde seg
so kaldt yver henne, at ho reint kjende vondt av
det, og daa ho kom inn i Stova og saag Faer
sin og Moer si, desse gode og byrge gamle Folk,
daa lagde det seg som ein Frost fyr Bringa paa
.Skogkanten, — med den gamle Fura«
henne, at ho laut nok slaa sraa seg dei Tankarne
paa Leiv. Men mot Kvelden kom Tankarne att-
um, sterkare enn fyrr· Det laut vera det same
med 2Etti; ein Gut som Leiv turvte ingi Ætt.«
Faer og Moer vilde vael leggja imot detdeikunde;
men i Grunnen visste ho, at ho raaddedei. «»Leiv
skal vera mini« tenkte ho, og vart so sæl, at ho
slog sund alle dei Kopvar og Fat, ho sekk i Hen-
derne den Kvelden. »Eg meiner du drøymer, eg,«
sagde Moeri.
v11.
Morgonen etter var ho atter tung um Hjar-
tat. »Kvat hjelper det, um eg raar med Far og
Mor, —— Bygdi vil halda meg fyr Narr!« tenkte
ho. Heile Dagen gjekk ho og verkte med denne
Tanken og kjende seg so sjuk og uhugleg, at ho
brydde seg um ingen Ting-
att kom Leiv syre henne lika eins som syrr· »C·g
er like sæl um Bygdi« tenkte ho. »Lat Folk drnsax
eg kann vera like god syr det." — Men naar ho
tenkte paa, kvat dei vilde segja paa Aasen, og paa
Haugstad, og hjaa Lensmannen, og der, og der,
so var det likevcel som ho kolnad og skjemdest.
Ute i Garden tok Bikkja til aa gjør). Koe.n
kann vera ute detta Bilet?« tenkte ho og snikte
seg ut; — ho var so uroleg i sine Tankar· Daa
ho kom ut, stod Hunden ned med Staburet og
gjgydde som alt vondt var ute. Ho vart baade
sorviti og rædd; »hyss, Odin!« sagde ho, og gjekk
dermed. Daa kom Lars sram· ,,God·kveld«, sagde
han; »eg skulde helsa og segja, at det er Eiii som
ventar paa deg med-den gamle Fur«a. Du scer
Synd paa deg, um du ikkje gjeiig.«« J det same
flaug han. Odin etter og gjøydde. No kom Moeri.
»Kvat er det Hunden gjoyr so fyre?t’ sagde ho.
—— ,,Aa, ikkje syr nokot. — Jau, det strauk ein
Framandkar her nednin.« ",,Kven tru det var?«
sagde Moeri. »Maa so segja,« svarad Alvhild.
»Sjaa du seer Bikkja med deg inn.« »Ja.« —-
,,Kvat er du stend etterI« —- ,,ö3ev Gjeiterne voret
ute i Dag?« ,,Ja.« »Er dei komne heimatt alle?«
»C’g trur visst det. Kor daa?« »Denne Framand-
karen sagde han hadde set eitpar Gjeiter her burti
»Aa kjære
deg, daa lyt du stad og sjaa etter. Det kunde
vera Graatussa; ho er so leid til aa laupa av.
Skunda deg!« «Ja.« —— Alvhild gjekk, og undrast
paa seg sjølv at ho gjorde det. (Meir.)
Fraa Dyrehcimcu.
1.
(Framhald sraa No. 14).
J Næringsstrcevet viser Naturdrivti seg
paa ein audsynt og tydeleg Maate. Naar Dyri
sankar seg ihop Mat til Vetren, so er det veel
visst, at dei ikkje veit nokot um Aarsbolkar11e; dei
samlar helder ikkje i den Tankeu, at dei maa hava
Mat til den kalde Tidi; nei, dei —dreg til Hus, av
di Naturen hev lagt den Drivti ned i dei.’ Og
naar so Veiren kjem, og dei ikkje lenger sinn Mat
ute, so er det naturlegt nok, at dei gjev seg til
aa tæra paa det, som dei no eingong hev sanllat.
Um me sende slikt eit Dyr til eit varmare Land,
der det kunde sinna sin Mat ute heile Aaret, so
vilde det sanka til Hus like godt.
Endaa greidare kann Ein sjaa Naturdrivti t.
D. hjaa Snikje-Kvepsen, som legg sine Egg i
livande Aamur syr at Ungarne kann sinna si
rette Næring, naar dei eingong bryt seg ut or
nget. Det er Uraad, at Dyret kann vita og tenkja
so langt sram. Strudsen i Afrika bræder aldri
Men mot Kvelden·
alle sine Egg, men berre ein Deil av dei; dei
andre vert liggjande urøyvde, og vert sundtrodde av
Fuglen, naar Ungarne kryp ut, so at dei daa kann
saa Mat som dei likar. — Ein skulde tru, at Drivti
leidde Dyri so tryggt, at dei aldri kunde takaimist;
men heiltupp so er det daa ikkje· Til det Jamne
et Dyri vistnok ingen Ting, som deikann hava vondt
av. Man alt Linncs (sden store Blomekjennaren,
Ak 1778) gaadde, at naar Gin driv Kretur, som
er uppalne paa Flatland, til Fjells, so hender det,
at dei der et Blomar elder Grasslag, som Fjøll-
kretur styr; og so foer dei daa strakstvondtiMagen
av det. Her skulde Ein daa tru, at det ikkje var-
Naturdrivti, som Dyri iylgde, men si eigi Roynd
og Forsaring. Men Ein kann forklare det paa
ein annanMaate au. Fjellkretur kann, bil dei er
unge, og alle Sansar er skarpe, skilja ut deimeins-
lege Vokstar etter Lufti, og den Lukti dei hev lært
aa skilja i Ungdomen, sit i dei sidan, so dei altid
let dei Vokstrar, som hev denne Teven, standa·
Men Kretur som fyrst kjem til Fjells naar dei er
udre, dei hev ikkjc so god Lukt, og dei kjcnnek
ingen Jlltev, men riv i seg det eine med det andre.
Peter den Store hadde paa Ferdi si til Persia
med seg ein engelsk Dokter, Boll, og denne sortel,
at det eingong paa ei einaste Nottvar1500.Hestar,
som bolnad upp og sprakk, av di dei hadde etet
romersk Malurt, som veks. i Mengdetal der, men
vert skydd av Hestarne i det Landet. Dei rysske
Hestarne kjende ikkje den Planten, og so aat dei-
Ein baud denne Malurteii sram til Uksar og Ka-
inelar, men dei var klokare, dei, og vende Hovu-
det sraa.
Liksom Dyri kann mistakaseg i sitt eiget Mat-
stræv, soleids kan dei au sara galet, naar dei skal
syta syr Mat aat Avkjomet sitt. Det er sume Skor-
dyr, som legg sine Egg i rotet Kjøt. No sinst
det Plantar, som luktar lika eins som rotet Kjet,
og daa hender det, at desse Skordyr let seg narra
og legg Eggi sine i denne Planten. Naar so Un-
garne kviknar og kjem ut, so finn dei ikkje den
Maten, dei skulde hava, og dermed dpyr dei.
— Naturdrivti syner seg og paa ein merkjeleg
Maate hjaa Dyri, naar dei skal stulla og uppsostra
og verja sine Ungar. Vevkjeringi t. D. hev sine
Egg med seg i ein serskilt ngpung, som ho spinn
einslegt til det Bruk, og som ho hester fast ved
eit Par Smaahakar attmed Spinnevorta. Denne
Pungen verjer ho med største Jhuge og slepper han
aldri or Syni. Ein Professor sann ein Dag i
ein ovfin Bjolleblom, som han just vilde gjoyina i
Vlomeboki si, ei Vevkjering, som han daa tok ut
og sette fraa seg paa Graset· Men med lynande
Fart skaut ho seg innpaa Vlomen att. Han sette
henne fraa seg, ho kom att, — andre og tredie
Gonge11. Daa gav han seg til aa forfara Blo-
men nokot gløggare, og sann daa Eggpungen aat
Vevkjeringi inne ei Blokka, som var ihopvaksi som
ein Pose. Denne Blokka braut han daa av og
lagde ned paa Graset; Vevkjeringi slaug til, fatad
Eggpungen sin, og var ungd.
Det er klokkjande aa sjaa paa, naar Smaas-
suglarne matar Ungarne sine. Dei større Fuglarne
erikkjeso gode med sine Smaae, men deiberiminsto
Maten aat Reidet og legg han til Rettes fyr dei,
elder dei gjer liksoni Hona og tek Ungarne med
seg ut og lærer dei upp til aa sinna Maten sin
sjalve. Mange Fuglar gjøymer«11ngarne under
Vengjerne sine; Pungdijret ber dei med seg i ein
Pung rinder Livet, likaeins Kænguruenz »Æneas-
rotta« tek dei paa Ryggen, der dei held seg fast
med sine smaa Halar, som dei skeer ikring den
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
