Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
’74
Fedraheimen·
24de April 1878.
Menn« var seg sjolve like· Det var ikkje ,,sams
Sak«’, som samlad dei; det var Naaskapen berre,
som maatte ut. Det var ikkje ,,Menn«, som band
,,open Motstand« mot ein ,,Urett«; det var berre
— Herket, som gjorde »Kvalm« og løynde seg kvar
bak annans Rygg, og kraup i Kraa so kjappt dei
kunde, daa dei fekk spyrja, atHersolket hadde skarpe
Patronar.i Skreppa. Det er slike Storverk, som
vert utsorde her i Norig no. At Kvinnsolk og
·Ungar gjorde Storparteti av ,,Upprz-1ret", baade
med Skraaling og Steinhiving og andre nationale
Krigskunster, detvardaa og som det til høyrde. J
detta ,,Kjæmpers Figideland« er det nok i det Heile
Kvinnfolket, som er mest litande paa i slike Ufreds
Tilfelle. Vaare norske Kvimiur kann daa imindsto
verta sinnte, d. e. so sinnte, at dei glohmer aa
vera rædde. Mennerne kann nok og hava Sinne;
men det er berre som eit —Jnn-Sinne elder
eit Lang-Sinne, som dei gjeng og gjoymer paa,
til dess dei finn Have til aa hemna seg so, at dei
Ingenting vaagar med det. Men daa er det
for seint; for daa er det sjeldan nokon Ting aa
vinna helder.
Det Storverket, som Vart gjort i denne Slu-
skekrigen, knipte seg inn til —- ein Hop utslegne
Glasrutnr· Tusund, tvo, tri tusnnd -Mann utn
aa slaa ut eitPar Vindaugot Og endaa ræddast eg
fyre, at dei djervaste av dei var drukne. Det var
Krig, som hadde Skikk, maa du tru. Det er sagt,
at Magistraten tenkte paa aa lesa Upprorsakten
upp syr dei; men hadde det vortetfgjort, so hadde
det i Sanning voret aa pisa dei altfor stor Æra·
Hadde dei no berre samlat seg nm aa slaa
UtVindaugo hjaa alle Byen-3 Arbeidsherrar,
so hadde det endaa voret ein Ting; der hadde daa
voret ein Tanke i det, slik han Var. Morgenbla-
det tok til aa snakka nm ,,Sosialisme«» det; ——
hadde det voret Sosialisme, so hadde det voret
»Gull verdt imot no.— Nd var det ingen Ting Uta11
Raaskap. Kvar brukte Tilhovet paa sin Maate,
til aa gjera npp sine Retningar. Der var det
,,Pannekaka« og »Tolvskillingen« og ,,Tryntyrken«,
som hadde eit Ord usnakkat med Brennevinshand-
laren Persen, syrdi Persen ikkje vilde gjeva dei
Brenneviti paa Borg —- Vindaugo ut hjaa Bre11-
nevinshandlar Perseti. Clder der var det ,,Graa-
beinen« og ,,Lefsa««· og ,,Pottemaalet" som — ao
gode Gruniiar — hadde eit illt Auga til Konsta-
Skildringar sma Man-ak
(Ved Kristofer Jauson).
vII.
San Germano og Montc Casixim Skiltcad skaa
Rom. ’G1roudolaz chentilFircnza Vcnczta.
Alpcsjgartic. Et Nott 1·" ei Dagvogtc. chr
St. Gotthard.
(Sidste Stykket.)
3
. Og so med ein Blink bragar Krossenupp paa
den megtige Kvelven som ein Loge, Eldstripor skyt
seg til alle Kantar, og der stend heile den maka-
lause Bygnaden avteiknad mot den soartblaa Him-
melen i Eld med Kransiir og Stjernor. Eit Und-
ringsrop ser gjenom den oentande Hopen, dei stira
inn i eit Eventrjr skriver paa Himmelkvelven med
Gldbokstavar, endande i den manande Krossen, som
stolt peikar upp mot Uppl)avet. Det er ingen, som
»tenkjer paa, at i denne Sttmdi er eit elder eit Par
Mannaliv sloknade; for det er som oftaste Tilfelle,
og han, som skal kveikja paa allerovst, tek altid
Vinet og Braudet, syrr han gjeng til Vers paa
dei svagande Stigom.
Og so ,,Girandola««, den store Eldleiken (Fyr- .
verkeri) Kvelden etter! Ei likso stor Mannamengd
belen Paalsen; so ,,samlad dei seg« nm’ aa
hiva Stein paa denne Konstabelen. Sumetider
braut dei seg i Flokketal inn til skikkelege Folk
og gjorde Ugagn utan all Grunn. Det var den
ville, tankelause Kjæteskapen i ein vill, tankelaus
Herkemuge, som liver sine ljosaste Stunder i Brenne-
vinskjellaren og hev sine største Minne sraa Raad-
stova. Her er ikkje so mykje Aand, at Sosia-
lismen kunde faa Tak paa dei, dihelder.
Detta var April-Umstøyten i Kristiania 1878.
Me maa med Skam segja, at han var — kavende
norsk. Han kostad meir Smaastein enn Krut, og
fleire Glasrutur enn Mannsliv.
hadde Jngen vunnet og Jngen tapt· Ein Bok-
prentarsvein hadde fenget Laarbeinet sitt brekktz
mange Politimenn og Hestar hadde fenget Stein-
slengjur, som blødde; ein Flokk ,,Uprørarar« var
sette paa Raadstova. So kom Helgi, og med den
kom Fred. Og det var godtog væl, og det bedste,
som kunde henda. —
Det er fælt aa vita, at me lioer midt uppi
slik ei Blautmyr av Raaskap, og dersom Stakkars-
domen ikkje var likso stor som Raaskapen, so fekk
me snaudt sova i Fred ei einaste Natt. Tru det
finnst inkje Raad syr denne arme Mugen? Skal
han til all Tid liggja og liva der nediden Søyla?
Ein lyt fæla, naar Ein ser, kor litet her i Grun-
nen vert tenkt paa detta, og kor ,,sorncemt« vaare
skikkelege Folk skyt Saki fraa seg. Held det paa
med detta, so kjem vcel den Dagen, daa ho bryt
seg fram av seg sjølv; slike Uppstyr som detta sid-
ste er liksom Fyrebod um det. Og daa skal vaart
,,gode Samfund« verta sitjande i ei gild Glessa,
dersom det ikkje er betre fyrebutt paa aa greida
Floken enn det no er. Men—,,den Dag og den
Sorg« er eit vælkjendt norskt Ordtokje, og detxer
væl det, me liver paa- i denne Sak ogso.
v11.
Av laak LEtt.
Ei Forteljing.
1X.
(Framhald fraa No. 16).
Dagen etter bad Leiv Faer sin um Reisepen-
·gar til Amerika. Det kvakk i gamle Aasbjorn ved
detta. Haii hadde aldri havt nokor Tru paa, at
Daa han slutad, "
kjem att, Faer««
Sonen var glad i han; men at han var so leid
av aa vera heime, det hadde han ikkje trutt, og
det gjorde han ovleg vondt. Han kundeikkjesvara
nokot vidare med same, men gjekk og verkte med
det heile Dagen. Um Kvelden sat dei aaleineinn
i Storm; daa kom det.
,,Du er leid av Hegglid no ?««
ikkje d et—·« ,,Det er ingen Armods Gard, Hegg-
lid.« ,,Nei nei.« ,,Han er gildare no, enn daa
eg fekk han-« ,,Det trur eg vcel.« ,,Og . . . lite-
grand Pengar fylgjer det med’n an, naar eg skal
segja sannt.« ,,Pengar?«« ,,Ja ikkje stort; men det
er altid til aa greida seg med det fyrste Aaret · . .
og det andre Aaret med . . ." ,,Det er fæltgildt,
detta; men eg- lyt no til Amerika nokre Aar lell
eg, Faer.« — ,,Hm.« — Lang Togn· — ,,Eg tek
til aa eldast eg no, Leiv.« «,,Aa, du slit det ei
Stund til-« — ,,Hm. Det er so rartmed det . . .
berre Framande i Huset, gamall Mann . . ." »Eg
,,Jngen hev Brev paa Livet-« —
,,Eg maa ut, Faer; det nyttarikkje aa teljaifraa.«
No saag Aasbjyjrn paa Son sin, lengje og aalvor-
samt. Detta lyt hava eitkvart paa seg, tenkte han.
,,Naar skal du fara?« ,,Di fyr eg fer, di fyrr
kjem eg att.« —— — ,,Ja ja,« sagde Aasbjorn —
Otte Dagar etter ruslad eit litet Bylass ut
sraa Hegglidtunet og ut gjenom Dalen. J Kjerra
stod ei blaamaalad Kista med randrosntt Lok, eit
Skrin og ei stor Tinaz ei Byrsa og eit Par Ski
laag i den eine Sida. Me1—ri og Lasset rusliid
fyre, Aasbjorn og Leiv gjekk etterpaa, men tagde»
Leiv saag so stnren ut, at Aasbjorti mest var
ræd«d han. Han gjekk og tenkte paa aa spyrja han
ut; men kvargong han glytte npp aa’n, fælte han
seg av. Men Leiv tenkte paa Alvhild og paa sin
leide Lagnad· ’ —
" —- Der laag Dale-Garden, koselegt og varmt
i ei Kraa millom tvo Fjell; Soli lyste yoer Tun
og Tust· ,,Det inne sit ho,« tenkte Leiv, og det
skar og saug i han av Lengt. ,,No kunde eg stemna
ende til Gards og sria« tenkte han, ,,berre eg var
av ei gildare Ætt!« — Og han skjegglad ned til
Faer sin, som gjekk der og tuslad sorgsull og b·øygd:
,,G»ud veit, kvi eg just skalvera din Son!« tenkte
han. J den Tanken var Hat. —
Den Gamle saag ikkje detta. Han var komen
i djupe Tankar· Daa han gaadde, at Sonen stirde
nppetter til Dale, og det med slik ein tærande Elsk
»Aa eg veit
samlad paa piazza del popolo og so ——— heile,
monte Pincio umskapat til ein skinande Tempel
med litade Lampar, raade, grøne, blaae; Skogen
og Springvatni og Biloetstyttorna skinande i ben-
galsk Eld; heile Himmelen saadd sull av glimande
Stjernor, som gjorde Nott til Dag, hurra»nde Ra-
ketter, kvisjande Eldkulor, Gldaks, sotn skaut upp
or Jordi, stigande mange tnsund Alner til Ve’rs
og so dalande ned som Stjernor; susande Brandar,
som soor yver Hovudet paa Hopen att og fram
som med usynlege Vengjer og kveikte Kransar og
Logar, kvart dei soor, so sidstpaa heile Torget laag
i eit raudt Skin. Det var Hola til Aladdin, som
hadde latet upp alle Rikdomartie sine. ,,Brav0!
Bravissim01« let det sraa Hopen. Og so ein Time
etter — alle burte, Torget myrkt. Det var dei
lysande Kveldar1ie, som gjerer Oljen dyrare syre
Fatigfolk lange Tider etter·
Sidste Kvelden eg var i Rom var eg hjaa
Diktaren Jbsen, som eg no hadde voretssaman med
5 Maanadar. Gg og Kamraten min tømde As-
skedsbikarem gjekk so ned til Fontana Trevi, drakk
ao det klaare kalde Vatnet evig Lengting etter
Rom, som Ordet segjer, og kastad til Takk vaar
Skiling nedi. Og so soor eg gjenom det gamle
Umbrialandet til Firenze (Florens)· Heile Dalen
etter Nera-Elv»i er med det sagraste eg heve set,
hpge Berg med Knausar og Knattar,fraudige Lider,
runde gronskande Haugar, mjuke som Bylgjor, Skog
og Elv og blaa Himmel. Narni, Terni, Foligno,
Assisi — »undersagert« Og so kotn Trasimener-
Sjøen, der det store Nappetaket stod millom Han-
nibal og Romarom, og der dei sidste vardt reint
øndelagde. No laag Sjoen stavstill, nokre Vaatar
laag med Strenderna, og nokre Holniar laag sym-
jande ute paa Djupet, medmi dei rike Markerna
og Tungorna tpygde seg langt uti Vatnet som til
at svala og langa seg heite Sumarsdagen.
Firenze heve sine store Sagaminne liksovel
som Roma. Det er mest sraa den Tidi daa dei
rike Adelsaetterna laag og stridde med kvarandre
um Magti og bygde seg Hos som Festningar· Her
var det og den største Diktareii deira, Dante, var
sadd, her heve Mikel Angelo latet etter seg fleire
av sine største Vert, her var det Muiiketi Savona-
rola livde og ferdest. Eg var inne i den store
Domkyrkja, bygd av brokutt Marmorstein, som kann
ruma mange, mange tusund, men som endaa vardt
forliti, daa Savonarola preikad· Eg gjekk ofta
hver det Torget, der kFolket uppglodt av hans lo-
gande Ord, slæpte i Hop alt, som kunde hoyra til
verdsleg Faasenga, Speloerk, letfærdige Boker, Sil-
kekjolar, Gullstas, Maalarstykke, Bilcetverk, Lugte-
flaskor o. s. v. og so brende det up, —lovsyngjande
Herren Kristus, Kongen i Firenze; og der deiinkje
lang Tid etterpaa slæpte ihop til eit stort Vaal,
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
